Donnerstag Jouis 3. huius hora nona antemeridiana cum iterum

31

dominos mediatores cum responso Gallorum expectaremus, praeuenerunt

32

denuo Hispani et Saauedra primus: Se hesterna die clausulam de reformanda

33

Gallica plenipotentia excogitatam ideo tam acriter propugnasse, quod puta-

34

ret rem se Caesaris hoc modo meliorem facere posse. Ad id enim se teneri tum

35

regis sui mandatis tum arcta sanguinis coniunctione utriusque maiestatis,

36

caeteroqui regi suo perinde esse, siue admittantur siue excludantur Gallorum

37

confoederati. Nihil ipsi cum ordinibus imperii negocii, haec proprie Caesarem

38

concernere. Cum autem silentio nostro quasi tacite confessi simus nobis

39

inuitis haec talia dici, vereri se, ne mediatores Gallis dixerint per se solos

40

stetisse, quominus negocium hoc accommodaretur, cum animaduerterint

41

Caesareanos contentos esse.

42

Respondimus putare nos caussam non esse, cur sinistrius aliquid suspicen-

43

tur. Scire enim ipsos hac de re prius cum ipsis syncere et plene actum caus-

[p. 207] [scan. 255]

1

sasque, quare nos hoc non alio modo agere deberemus, explicatas. Nos caetera

2

ita accepisse, quasi regis caussa catholici propria a nobis nonnihil dissenti-

3

rent, itaque ea nos ad mediatores propositione usos, ut ipsis liberum foret

4

quae vellent proponere. Nec enim nobis magnopere conducere posse, si nos

5

ob certas et legitimas caussas moti, quae ad commodum Caesaris pertinent,

6

certum aliquod negocium hoc vel illo modo concludendum esse censeamus,

7

ipsi dein maiori zelo ducti aliud proponant quasi in rem nostram aut potius

8

nostri committentis. Libenter nos hinc inde de communi consilio processu-

9

ros nec commissuros, ut a nostris partibus quicquam desiderari possit.

10

Interea subuenere mediatores et, cum nuncius delatis prius dicendi partibus

11

Veneto hocque modeste recusante prolixe explicasset, quanta contentione

12

cum Gallis egissent, quibus non solum, quae ab Hispanis interpolata erant, sed

13

etiam illa in nostra plenipotentia adiecta conditionalis ’nisi separatim tractare

14

mallent‘, suspectissima fuerint, ut qui caussarentur hoc modo contra tenorem

15

sui faederis potestatem fieri, ut unusquisque seorsim cum hostibus pacem

16

inire qualemqualem possit, tandem eo rem reductam, ut placeret omnia remo-

17

ueri, quae coniunctam cum faederatis tractationem sapere possent, ita tamen,

18

ne inde dissolutio faederis euinci posset. Atque hoc respectu forte Gallos non

19

repugnaturos, si verba ista, quae potestatem cum confaederatis tractandi infe-

20

runt, loco ponantur singulari nec cum ista tractatione, quae cum regiis

21

ministris fieri debet, coniungantur. Hinc quaerebant a nobis, an pati possimus

22

expungi restrictiua illa, ’nisi separatim‘ etc. itemque reliqua inferius sepa-

23

rato paragrapho poni, scilicet ut plenipotentia Caesaris ita sonet:

24

’Praesidii‘ etc. ’tribuimus ad comparendum dicto loco congrediendumque

25

nostro nomine per se vel per subdelegatos suos cum iis, quos dictus sere-

26

nissimus rex Franciae christianissimus siue dicta serenissima regina vidua,

27

tutrix et regens, ad hanc rem legitimis ac sufficientibus mandatis ac plenipo-

28

tentia instructos constituerit aut in posterum constituere poterit, commissa-

29

riis siue plenipotentiariis ad tractandum, agendum et statuendum de viis,

30

mediis ac conditionibus omnibus, quibus propositus utrinque scopus, ami-

31

citiae nimirum ac pacis redintegratio, obtineri ac stabiliri possit, nec non

32

super his ad eandem pacem nostri nomine cum iisdem concludendum et

33

confirmandum. Praeterea dictis nostris plenipotentiariis eandem tribuimus

34

facultatem cum dicti regis christianissimi confaederatis et adhaerentibus con-

35

ferendi, tractandi et concludendi pacem. Quicquid igitur‘ etc.

36

Gallorum vero sic: ’Donnons plein et absolu pouvoir‘ etc. et infra ’avec les

37

députez plénipotentiaires de nos’ etc. ’l’Empereur des Romains et le roy cat-

38

tolicque, munis de pouvoir suffisant, des moiens de terminer et pacifier les

39

différens, qui ont causé la guerre iusques à présent, en traitter et convenir et sur

40

iceux conclurre une bonne et seure paix entre nous d’une part et l’Empereur

41

et le roy d’Espagne d’autre. Et de plus nous donnons le mesme pouvoir a nos

42

susdits plénipotentiaires de conférer, traitter et conclurre la paix aussy avec les

43

confédérez et adhérents de l’Empereur et du roy d’Espagne, de passer‘ etc.

44

Habita deliberatione respondimus nobis quidem hanc Gallorum tergi-

[p. 208] [scan. 256]

1

uersationem magis magisque suspectam esse. Videre nos, quod tollere

2

confaederatis suis potestatem tractandi liberam velint, quod quidem et

3

rationi et propriae ipsorum antehac factae declarationi contrarium videatur.

4

Nos hac restrictione non id quaerere, ut alibi locorum possint clam Gallis

5

tractare faederati, sed ut ne hic adstringantur solum in et sub coniunctione

6

Gallorum tractare. Putare nos ipsos hac nostra declaratione contentos esse

7

debere. Ipsosmet mediatores heri censuisse a nobis planissime satisfactum.

8

Nunc cum Galli viderint nos tam promptos ad ipsorum postulata fuisse,

9

nouas istas tricas opponere. Nullam hoc modo finem altercandi fore. Dato

10

non concesso, si consentiamus etiam nunc ad proposita, non tamen posse nos

11

certos esse, an Galli acquieturi aliasque nouitates omissuri sint. Hanc no-

12

stram orationem latius deinde Saauedra prosecutus est. Et cum replicatis

13

prioribus mediatores dicerent se nullum aliud medium finiendi hanc con-

14

trouersiam inuenire planeque confidere Gallos etiam in hunc modum con-

15

sensuros, si tamen in diuersa abeant, ultro citroque dicta sine obligatione

16

fore, tandem omnes, quod melius negocium hoc pro commodo et intentione

17

nostrorum committentium accommodari posse non videremus, consensi-

18

mus, ut ad dictum modum utrorumque plenipotentiae accommodarentur

19

nosque ante omnia, an Galli sine ambagibus ulterioribus haec admissuri sint,

20

certiores redderemur, nam et aliter nos obligari nolle.

21

Statim igitur a nobis mediatores ad Gallos, ab his post meridiem ad nos prae-

22

sentibus etiam tum nobiscum Hispanis rediere et [dixere] Gallos, priusquam

23

modum et formam supradictam admitterent, de nostra contra ipsorum literas

24

facta reseruatione praeoccupasse, quasi prius huic renunciare deberemus. Sed

25

cum e vestigio mediatoribus reponeremus nos quidem ea de re ad Caesarem re-

26

tulisse, sed suam maiestatem hactenus nihil ad ea respondisse, quin proximis

27

literis, ut omnino hoc plenipotentiarum negocium finiremus, in mandatis

28

dedisse, itaque dictam nostram reseruationem nihil obesse posse, tum me-

29

diatores: hanc eandem et nos spem Gallis fecimus, quapropter absque ulte-

30

riori tergiuersatione pure et simpliciter in sequentia verba concepta, ut ea

31

locis hodie ante prandium indicatis utrorumque plenipotentiis insererentur,

32

consenserunt.

33

Et in Caesareanorum quidem Hispanorumque plenipotentia sic: ’Praeterea

34

tribuimus dictis plenipotentiariis nostris plenam ac sufficientem facultatem

35

ibidem conferendi, tractandi et concludendi dictam pacem cum confaederatis

36

et adhaerentibus praedicti christianissimi regis‘ etc. Et in exordio post verba

37

’tam salutare negocium‘ addatur ’pacem scilicet uniuersalem‘.

38

In Gallica vero sic: ’De plus nous donnons plein et absolut pouvoir à nosdicts

39

plénipotentiaires de traitter et conclurre dans le mesme lieu ladite paix avec les

40

conféderéz et adhérents desdicts empereur et roy catholique, et passer‘ etc.

41

Deinde mentione iniecta circa subscriptionem tempusque, quo diplomata au-

42

thentica produci quatenusque interea singuli partium formulas in mundum

43

redactas subscriptasque ac sigillatas in manus mediatorum accepta inuicem

44

ab his recognitione deponere deberent atque interea temporis sub mutua

[p. 209] [scan. 257]

1

fidei obligatione ad negocium principale tractandum procedi possit, domini

2

mediatores formulam subscriptionis conceperunt, quam apud acta vide [ 438].

3

Simulque receperunt se crastina die haec omnia partium bona venia com-

4

posituros, adeo ut die sabbati a singulis copiae minutarum sigillatae et sub-

5

scriptae apud ipsos deponi sicque negocio huic ultima manus imponi possit.

6

Interea conuentum, ut crastina die ad prandium siriguli minutas suas plene

7

emendatas ipsis tradere debeant hinc inde postea reuidendas.