Acta Pacis Westphalicae III C 2,1 : Diarium Volmar, 1. Teil: 1643 - 1647 / Joachim Foerster und Roswitha Philippe
Freitag
Veneris 19. huius accessimus dominum nuncium
apostolicum, qui pridie nobis mortem summi pontificis significauerat,
faciendi officium condolentiae caussa. Et cum breui oratione ea, quae in hoc
communi catholicae ecclesiae luctu solent, explicassemus, ipse gratiis actis et
genus mortis et constantiam pontificis animique praesentiam summopere
commendauit dicens inter caetera, cum demortui corpus a medicis sectum
esset, omnia principalia viscera integerrima et viuacissima deprehensa nec
ullum mortis signum animaduersum fuisse, quin ad decem et plures annos
superesse potuerit. Credi ipsum animi quodam rancore contracto, quod ea
quae destinarat perficere nequiret, mortem accelerasse. Varia deinde recen-
suit, quibus credi volebat electionem noui pontificis absque turbis processu-
ram optatumque finem habituram esse.
Hac occasione quaesiuimus de Gallorum intentione circa plenipotentias.
Respondit se cum Seruiento primum, postea etiam cum Auauxio egisse, sed
utrosque in eo perseuerare, ut dicant nihil omnino hac in re admitti posse,
nisi prius extraditio plenipotentiarum Osnaburgi peracta esset, adeo ut ipse
dominus nuncius dubitet, si nos de acceptanda minuta, ut nuper ab ipsis
mediatoribus propositum erat, scripto consensum nostrum declarassemus,
an idem facturi fuerint Galli. Et Auauxium quidem se aliquanto modestio-
rem praebuisse, Seruientum autem totum excanduisse ad ipsius nuncii mo-
nita dicendo, quare non potius Caesareanos moneret, ipsos in mora esse,
hos dicere oportere, an pacem velint vel non. Et si porro cunctari pergant, se
et socium ut discedant coactum iri. Ipsum dominum nuncium etiam de aliis
remediis cogitasse et Gallos interpellasse, sed cum ab illis nullum obtinere
responsum potuerit, frustra se de iisdem nobiscum acturum fuisse, itaque
hactenus supersedisse quicquam nobis renunciare. Quaesiuit deinde, an ve-
rum sit, quod Sueci protestationem quandam contra Caesarem de prolunga-
tione pacis typis excudi fecerint, hoc enim sibi a nonnullis dictum fuisse. Nos
respondimus nihil nobis hac de re constare et simul ennarrauimus, quae
Osnabrugi ratione literarum, quas ea caussa Sueci Caesareanis obtrudere
volebant, contigissent.
Postremo inter sermocinandum de utriusque plenipotentiarii Gallici statu
multa fidenter disseruit. Inprimis, quod Auauxius summopere in Galliam
redire desiderauerit, opera tamen Mazzarini, quem aduersum habeat, ipsi
denegatum. Seruientum in maiori precio apud Mazzarinum esse totumque ab
ipsius nutu dependere. Se omnino credere venisse ex Gallia mandatum, quod
ab ista exceptione de extraditione plenipotentiarum Osnaburgi prius fa-
cienda, quam Monasterii ad emendationem aliquam procederetur, discedere
non deberent, nam antehac ambos multo se faciliores et promptiores quam
nunc exhibuisse.
Freytags, den 19. huius communiciren die von Oßnabrukh unß in relatione
ad Caesarem, daß die Schweden per syndicum inen andeütten lassen, weil
die Spanischen gesandten dem residenten Rosenhan zugesprochen, daß man
mit den Franzosen verschaffen solte, zu emendation der plenipotentzen zu
schreitten, sie aber selbige nit pressiren köndten und wol gedächten, sie
gleich mit der Oßnabrukhischen extradition plenipotentiarum auffziehen
würden, also wolten sie, Schwedische, vernemmen, ob die Kayserlichen
solche extradition etwan per secretarios vel tertiam personam vorgehen
lassen wolten, wölchenfahls sie, Schwedische, erbiettig weren, die ihrig
zu ediren. Darauff sie, Kayserliche, geanttworttet, dises wer daß alte
liedt, darauff sie auch ex mandato Caesaris, warumb es hoc rerum statu
nit geschehen köndte, schon hievor geanttworttet, und vor dißmal weiter
nit gehen köndten. Item der Langermann hab in seinem abschiedt referirt,
dem Dr. Lampadio angezeigt, sein könig köndte sich wegen der interposi-
tion darumb nichts erclären, sondern müeßtens in suspenso lassen, dann er
verhoffte, die cron Schweden zu zwingen, das sie sich mit ime nolens volens
vergleichen müeßte, alsdan wurde er die interposition ze reassumiren kein
bedenkens haben [ 365].
apostolicum, qui pridie nobis mortem summi pontificis significauerat,
faciendi officium condolentiae caussa. Et cum breui oratione ea, quae in hoc
communi catholicae ecclesiae luctu solent, explicassemus, ipse gratiis actis et
genus mortis et constantiam pontificis animique praesentiam summopere
commendauit dicens inter caetera, cum demortui corpus a medicis sectum
esset, omnia principalia viscera integerrima et viuacissima deprehensa nec
ullum mortis signum animaduersum fuisse, quin ad decem et plures annos
superesse potuerit. Credi ipsum animi quodam rancore contracto, quod ea
quae destinarat perficere nequiret, mortem accelerasse. Varia deinde recen-
suit, quibus credi volebat electionem noui pontificis absque turbis processu-
ram optatumque finem habituram esse.
Hac occasione quaesiuimus de Gallorum intentione circa plenipotentias.
Respondit se cum Seruiento primum, postea etiam cum Auauxio egisse, sed
utrosque in eo perseuerare, ut dicant nihil omnino hac in re admitti posse,
nisi prius extraditio plenipotentiarum Osnaburgi peracta esset, adeo ut ipse
dominus nuncius dubitet, si nos de acceptanda minuta, ut nuper ab ipsis
mediatoribus propositum erat, scripto consensum nostrum declarassemus,
an idem facturi fuerint Galli. Et Auauxium quidem se aliquanto modestio-
rem praebuisse, Seruientum autem totum excanduisse ad ipsius nuncii mo-
nita dicendo, quare non potius Caesareanos moneret, ipsos in mora esse,
hos dicere oportere, an pacem velint vel non. Et si porro cunctari pergant, se
et socium ut discedant coactum iri. Ipsum dominum nuncium etiam de aliis
remediis cogitasse et Gallos interpellasse, sed cum ab illis nullum obtinere
responsum potuerit, frustra se de iisdem nobiscum acturum fuisse, itaque
hactenus supersedisse quicquam nobis renunciare. Quaesiuit deinde, an ve-
rum sit, quod Sueci protestationem quandam contra Caesarem de prolunga-
tione pacis typis excudi fecerint, hoc enim sibi a nonnullis dictum fuisse. Nos
respondimus nihil nobis hac de re constare et simul ennarrauimus, quae
Osnabrugi ratione literarum, quas ea caussa Sueci Caesareanis obtrudere
volebant, contigissent.
Postremo inter sermocinandum de utriusque plenipotentiarii Gallici statu
multa fidenter disseruit. Inprimis, quod Auauxius summopere in Galliam
redire desiderauerit, opera tamen Mazzarini, quem aduersum habeat, ipsi
denegatum. Seruientum in maiori precio apud Mazzarinum esse totumque ab
ipsius nutu dependere. Se omnino credere venisse ex Gallia mandatum, quod
ab ista exceptione de extraditione plenipotentiarum Osnaburgi prius fa-
cienda, quam Monasterii ad emendationem aliquam procederetur, discedere
non deberent, nam antehac ambos multo se faciliores et promptiores quam
nunc exhibuisse.
ad Caesarem, daß die Schweden per syndicum inen andeütten lassen, weil
die Spanischen gesandten dem residenten Rosenhan zugesprochen, daß man
mit den Franzosen verschaffen solte, zu emendation der plenipotentzen zu
schreitten, sie aber selbige nit pressiren köndten und wol gedächten, sie
gleich mit der Oßnabrukhischen extradition plenipotentiarum auffziehen
würden, also wolten sie, Schwedische, vernemmen, ob die Kayserlichen
solche extradition etwan per secretarios vel tertiam personam vorgehen
lassen wolten, wölchenfahls sie, Schwedische, erbiettig weren, die ihrig
zu ediren. Darauff sie, Kayserliche, geanttworttet, dises wer daß alte
liedt, darauff sie auch ex mandato Caesaris, warumb es hoc rerum statu
nit geschehen köndte, schon hievor geanttworttet, und vor dißmal weiter
nit gehen köndten. Item der Langermann hab in seinem abschiedt referirt,
dem Dr. Lampadio angezeigt, sein könig köndte sich wegen der interposi-
tion darumb nichts erclären, sondern müeßtens in suspenso lassen, dann er
verhoffte, die cron Schweden zu zwingen, das sie sich mit ime nolens volens
vergleichen müeßte, alsdan wurde er die interposition ze reassumiren kein
bedenkens haben [ 365].