Acta Pacis Westphalicae II C 1 : Die Schwedischen Korrespondenzen, Band 1: 1643-1645 / Ernst Manfred Wermter
17. Salvius an Mazarin Minden 1643 August 31/September 10
17
Minden 1643 August 31/September 10
Kopien als Beilage 2 der Nr. 29; HHStA , RK , Friedensakten Fasz. 46c,
131–132’; Druck: J. G. v. Meiern S. 35–36; C. W. Gärtner I 648–650
Erneuerung der Allianz, Kampf gegen den absoluten Dominat des Kaisers über
Reichsstände. Hoffnung auf gemeinsame Waffenerfolge zur Erreichung des Friedens
und auf Anreise der französischen Gesandten. Benfeld. Gefährliche Rüstungen
durch Kurköln u. Pfalz-Neuburg in Westfalen.
Diu inter spem metumque suspensi expectarunt omnes, quorum interest,
quae consilia fatorum inclementiam in Gallia sequerentur. Communes
hostes morte cardinalis ducis cecinere victoriam; fato regis, plane trium-
phum ! Ista conclamatum putabant amicorum multi; hoc pene desperatum!
Promiscuas singulorum causas memorarem, nisi scirem eas iudicii vestri
sublimitatem minime latere; sed dispares hos affectus opportunissimae
eminentiae vestrae literae de 27. Iunii renovato foedere comitatae utris-
que commode exemerunt, heroicam serenissimae reginae regentis Gallici-
que senatus constantiam nobis confirmantes. Sane magnopere fuit ista sive
renovatio sive confirmatio necessaria. Non quod foederata regnorum vin-
cula morte regum laxata essent, sed ut ignaris rerum hostibus terror foede-
ratis animus maior adderetur. Adiunctas igitur vestras in Sveciam illico
expedivi ipseque statim nuncio tam fausto officiose respondissem, nisi regiae
sententiae decor obsequia ministri debuisset praecedere. Nunc, cum et foedus
e Svecia itidem renovatum et serenissimae reginae meae responsa eminen-
tiae vestrae per dominum legatum Grotium mittuntur, hoc solum addere
debui fore me his in oris tam accuratum renovati foederis cultorem, quam
hactenus assiduus fueram renovandi foederis instinctor. Nescio, utrum
tenuitas mea magnitudinem tantae rei debite comprehendat. Id sane per-
suasissimum mihi est, numquam satis cautum fore publicae securitati, nisi
tam pace quam bello perpetua regnorum coniunctio robur inviolabile servet.
Divinum equidem videri potest, quod, qui hactenus dominatum universi
animo vasto praecepit, Austriacae potentiae fastus iam armis foeminarum
tantopere sit retusus, ut vix propriis defendendis sufficiat. At nisi par mu-
tuorum tractatuum prudentia fortitudinem armorum comitetur, citius
procul dubio animos viresque resumet, quam hactenus eas amisit. Caelesti-
bus consiliis eminentiae vestrae prosperrimi Anguianorum progressuum
(de quibus ei gratulor ex animo) eventus merito tribuuntur, ut Gallis a tergo
securis Germaniae iam porta patescat. Si tamen armorum fortunae favorem
animorum Germanicorum accedere voluerint Galli, maturanda videtur
etiam legatorum pacis expeditio. Sicut enim hactenus vim legum et munia
magistratuum armorumque iura ordinibus imperii de facto ademit Imperator,
ita nunc in id Francofurti totus desudat, ut sibi soli vendicet etiam tractan-
dae pacis arbitrium. Id si vel mora nostra vel ipsorum ordinum sive despera-
tione sive belli taedio obtinuerit, absolutam in imperio potestatem posthac
usurpabit cum extremo regnorum praeiudicio; quod quidem, ne fiat, legatos
vestros prompte accessuros sperabimus daturi cum iis operam, ne armis bene
iacta tractatu deterantur fundamenta communis securitatis; caeterum ut ful-
crum tractatus est clipeus, ita optandum esset, ut, quo viciniores tractatui
sumus, eo magis armorum conatus intenderentur. Extrema quidem tentat
campiductor noster Torstensonius, sed tota hostium mole superfusa, hostili
insuper in Pomeraniam incursione distractus, vix est, ut se tueatur. Speravit
militem Guebrianum magnam belli partem alio diversurum. At is non
modo nihil nobiscum cooperatur, sed et insuper districtum nostrum Ben-
feldicum in Alsatia, unde annona cognominis castri dependet, absque ulla
necessitate devastat. Obtestor igitur eminentiam vestram, ut, cum nemo
ea rectius videat utriusque rei momenta, ne gravetur auctoritatem suam
interponere, ut non modo abstineat stativis Svecicis, sed et aliquid magni
aggrediatur, quo nostrates aliquota hostium parte liberati vires melius ex-
serere explicareque possint. Est id communi foederi variisque promissis
congruum, amicitiam regnorum roborat et penitus rei summam concernit.
Coloniensis elector cum duce Neoburgico novos etiam delectus moliuntur
in Westphalia, qui, nisi brevi opprimantur, in magnum exercitum excres-
cent …