Acta Pacis Westphalicae II B 3,2 : Die französischen Korrespondenzen, Band 3, 2. Teil: 1646 / Elke Jarnut und Rita Bohlen unter Benutzung der Vorarbeiten von Kriemhild Goronzy mit einer Einleitung und einem Anhang von Franz Bosbach
Anhang 7 Josias Glaser: Memorandum zur Übernahme des Elsaß als souveränen Besitz oder als Lehen Münster 1646 Juni 1
Anhang 7
Josias Glaser: Memorandum zur Übernahme des Elsaß als souveränen Besitz oder als Lehen
Münster
1646 Juni 1
Eigenhändige Ausfertigung:
AE
,
CP
All.
67 fol. 95–96 =
Druckvorlage; Kopfvermerk von anderer Hand: Raisons pour tenir l’Alsace en fief plustost qu’en souveraineté.
Vgl. Einleitung S. LXVIII.
Sequentes rationes videntur facere pro stabilienda sententia, quae dicit regi christianissimo a Caesareanis oblatas terras potius in foedum quam allodium esse accipiendas.
Licet tanto monarchae minus conveniens et decorum esse videatur ab Impe- ratore Romanorum et Imperii statibus dependere et quidem certo homagio suppleto petere et accipere talia, quae proprietatis et superoritatis jure absolu- toque dominio possidenda offeruntur, tarnen re penitius considerata videntur sequentia haec dubia facile discutere.
Et quidem primo per exempla aliorum regum et magnatum Europae, 〈 scili- cet 〉 Hispaniae, Daniae, Sweciae regum vel et Sabaudiae et Lotharingiae du- cum qui omnes, ut reges et principes sunt potentissimi, tamen certo respectu pro Imperii Romani membris atque vasallis haberi non sibi dedecori esse exis- timant , maxime ob commodum rerum suarum privatarum bene riteque pro- movendum , circa quod varia et multiplici praerogativa frui usque reges et principes isti gaudebant, quibus etiam frui et uti posteri dies et nos docebunt aliquando.
2. Quare non inconveniens etiam regi christianissimo in tam tenera aetate adhuc constituto esse videtur et praesenti occasione et tempore uti seque arc- tiori amicitiae et vicinitatis nexu cum Imperio Romano eiusque ordinibus et membris conjungere, ut et emolumentum et augmentum inde ad regnum Franciae Deo sic prospiciente aliquando dimanare possit.
Utique per historiam certum et notum est, quid [!] tempore electionis Caroli Quinti Romanorum Imperatoris, qui Francisco Primo Galliae regi in obti- nendo diademate Caesareo nunquam praelatus fuisset, nisi ille ditiones et ter- ras in Germania sitas, hic vero nullas possedisset, acciderit. Et cum varia sit rerum hominumque vicissitudo et numinis supremi voluntas, cuius augurium ex variis fatalibus actionibus nobis nunc facile cognoscere licet, novas revolu- tiones imperiis orbis intendere videatur, et hinc forte proficuum erit non modo regem nostrum christianissimum habere et videre nunc potentissimum Germanici Imperii principem atque vasallum, sed tanquam ad grandia natum ejusdem cum bono Deo moderatorem summum.
3. Et certe longe tranquillius cumque maiori commodo istas regiones, etiam respectu vicinorum, tam principum, comitum atque dynastarum quam civi-
tatum Imperialium minorum gubernabit, qui status non modo regem ut magnum Galliae monarcham venerabundi observabunt, verum etiam tan- quam vicinum amicum, collegam et protectorem, oppressis caelitus datum amabunt omniaque in eius honorem et gratiam profusissima voluntate favent. Inprimis vero respublica Argentoratensium obsequentissimam se regi praesta- bit , utpote quae ingenti liberata metu de libertate sua minus solicita fieret, quam forte periclitari sub absoluto in Alsatia imperio regis posse suspicata fuisset.
4. Hac itaque ratione ad limites Germaniae versus Helvetiam et Sueviam po- tentia regis christianissimi ad Rheni ripas solide firmata tantoque miliarium spatio extensa rex non modo cisrhenanis populis formidabilis sed et amicis et vicinis admirabilis amabilisque erit. Regiones suas justo lenique populis Ger- maniae consueto regimine adhibito miris modis augebit, conservabit et, civi- bus novis et veteribus iam in vicinia Helvetia et Burgundia exulantibus, om- nes agminatim accurrent, modo sint libera commercia nullaque vis hominum conscientiis iniciatur.
Est namque terra divinitus benedicta regique concessa in decus et augmentum christianissimi regni, sub quo vivere dat Deus aliquando ipsum orbem chris- tianum universum.
Sic veneratur, sic optat, sic sentit solida sinceraque fide Josias Glaser.