Acta Pacis Westphalicae III B 1,1 : Die Friedensverträge mit Frankreich und Schweden, 1. Teil: Urkunden / Antje Oschmann
15. Spezialgarantie der Reichsstände für Frankreich Münster 1649 Januar 28

2

Spezialgarantie der Reichsstände für Frankreich


3
Münster 1649 Januar 28

4
Ausfertigung für Frankreich: AN Paris , J 929 nº 3 = Druckvorlage.

5
Papierheft, fol. – verschiedene ältere Aufschriften auf der letzten Blattseite – 6 Blatt Papier; mit einer
6
schwarz-gelb gedrehten Seidenschnur zusammengeheftet; ohne Foliierung – Text auf 3 Blatt mit Tinte
7
durchgehend in gleicher Schrift geschrieben; 20 Zeilen je Seite – 34 Unterschriften – 34 aufgedrückte
8
Lacksiegel – aus schwarzer und gelber Seide gedrehte Siegelschnur, die den acht Siegeln auf der ersten
9
Unterschriftenseite unterlegt, zum Falz geführt und dort mit der Heftungsschnur verknotet ist.

10
Ausfertigung für den Kaiser: HHStA Wien , GehStReg Rep. N Ka. 112 Fasz. 80 pars 1
11
fol. 212–216’.

12
Papierheft, fol. – verschiedene ältere Aufschriften auf der letzten Blattseite, dabei ein Dorsalvermerk
13
Volmars – 5 Blatt Papier; mit schwarz-gelb gedrehter Seidenschnur zusammengeheftet; moderne Foli-
14
ierung – Text auf 3 Blatt mit Tinte durchgehend in gleicher Schrift geschrieben; 19 Zeilen je Seite – 34
15
Unterschriften – 34 aufgedrückte Lacksiegel – aus schwarzer und gelber Seide gedrehte Siegelschnur,
16
die von der Heftungsschnur ausgehend den fünf Siegeln auf der ersten Unterschriftenseite unterlegt ist,
17
auf die Rückseite des Blattes geführt wird und dort unter dem ersten Siegel oben befestigt ist.

18
Ausfertigung für das kurmainzische Reichsdirektorium: HHStA Wien , MEA FrA Fasz.
19
33 [Konv. 1] unfol.

20
Papierheft, fol. – ältere Aufschriften auf dem Deckblatt – 6 Blatt Papier; mit schwarz-gelb gedrehter
21
Seidenschnur zusammengeheftet; ohne Foliierung – Text auf 3 Blatt mit Tinte durchgehend in gleicher
22
Schrift geschrieben; 20 Zeilen je Seite – 34 Unterschriften – 34 aufgedrückte Lacksiegel – aus schwarzer
23
und gelber Seide gedrehte Siegelschnur, die von der Heftungsschnur ausgehend den fünf Siegeln auf der
24
ersten Unterschriftenseite unterlegt ist, auf die Rückseite des Blattes geführt wird und dort unter dem
25
ersten Siegel oben befestigt ist.

26
Notum sit omnibus, cum ex parte sacrae Caesareae maiestatis et Imperii per
27
pacificationem nuper hic publicatam inter alia, quae in puncto satisfactionis
28
Gallicae

40
Vgl. §§ 69–81 IPM.
sacrae maiestati Christianissimae cessa sunt, landgraviatus utriusque
29
Alsatiae cum Suntgovia, praefectura provinciali decem civitatum Imperialium
30
in Alsatia sitarum et Brisaco etiam cessus fuerit et pro securiori dictarum re-
31
rum possessione praeter Caesaris, statuum Imperii et domus Austriacae spe-
32
cialem cessionem et renunciationem etiam regis Catholici cessio et renuncia-
33
tio fuerit promissa

41
Vgl. § 78 IPM.
, quibus omnibus praestitis sua maiestas Christianissima
34
una cum aliis rebus restituendis quatuor civitates Sylvestres dominis archidu-
35
cibus Austriae, et nominatim domino archiduci Ferdinando Carolo, restituere
36
et tres myriades [3.000.000] librarum Turonensium solvere teneatur

42
Vgl. § 88 IPM.
, nunc
37
vero in ratificationum, consequenter dictarum cessionum extradendarum ter-
38
mino regiae Catholicae maiestatis cessio ad manus non sit, unde suae maiesta-
39
tis Christianissimae legatus sibi ratificationes commutandi ius non esse decla-

[p. 87] [scan. 233]


1
rarit , nisi isti impedimento sufficiens et quidem tale remedium afferatur, ut
2
coronae Galliae ex defectu Hispanicae cessionis quoad quietam praedictarum
3
rerum possessionem nullum contingere possit praeiudicium, et in eum finem
4
praeter specialem Imperii

39
4 guarantiam] Übernommen aus den Ausfertigungen für das kurmainzische Reichsdirektorium
40
und für den Kaiser; in der Druckvorlage gurantiam [!]
guarantiam quatuor civitatum Sylvestrium restitu-
5
tionem et conventae pecuniae solutionem a parte coronae Galliae suspenden-
6
dam esse contenderit, in vim declarationis suae excellentiae a parte statuum
7
Imperii traditae die decimoquinta Octobris proxime praeteriti

43
Nr. 8.
, electorum
8
vero, principum et statuum legati de implemento Caesareae promissionis nul-
9
latenus dubitent, quinimo dictam cessionem propediem affuturam confidant
10
et idcirco, ne per ratificationum suspensionem effectus pacis protrahatur, do-
11
mini legati desiderio deferendum iudicent, ut corona Gallica omnibus modis
12
tuta et secura sit, quod ideo suorum principalium nomine ultra generalem in
13
instrumento pacis comprehensam

44
Vgl. §§ 115–116 IPM.
se ad specialem guarantiam et manutentio-
14
nem contra quoscunque, qui quocunque tempore, modo aut praetextu in
15
praeiudicium coronae Gallicae contra supradictam satisfactionem eiusque
16
quietam possessionem quidquam moliti fuerint, tamdiu praestandam armata
17
manu se obligant eamque vigore praesentium sincere promittunt et eadem
18
obligatione in praedictam suspensionem restitutionis nimirum quatuor civita-
19
tum Sylvestrium et solutionis

41
19 pretii] Übernommen aus der Ausfertigung für den Kaiser; in der Druckvorlage pratii; in der
42
Ausfertigung für das kurmainzische Reichsdirektorium praetii
pretii conventi consentiunt, donec cessio Hi-
20
spanica Christianissimae regiae maiestati vel eius plenipotentiario realiter ex-
21
tradatur , quod cum quocunque brevi seu longo abhinc tempore factum fuerit,
22
dictus legatus Galliae vicissim promittit Christianissimam suam maiestatem
23
statim absque mora et sine ulla exceptione, hac speciali statuum obligatione
24
penitus extincta, remanente tantum obligatione reciproca sive guarantia in in-
25
strumento pacis expressa, serenissimae domui Austriacae iuxta tenorem dicti
26
instrumenti pacis etiam Sylvestres civitates hucusque retentas absque omni
27
ulteriori exceptione vel cunctatione restituturam et promissam pecuniam so-
28
luturam , pendente autem illa restitutione nullam omnino in locis retentis in-
29
novationem facturam aut fieri permissuram, quae ius et causam domus Au-
30
striacae ulla ratione duriorem reddere possit. Et cum dicta retentio non aliter
31
quam dumtaxat maioris securitatis causa intelligenda sit, omne dominium
32
utile in retentis locis statim post factam ratificationum commutationem una
33
cum aliis rebus restituendis dicto domino archiduci protinus restituetur et
34
praesidia militaria, quae in dictis quatuor civitatibus nomine regis Christianis-
35
simi tenebuntur, propriis suae maiestatis sumptibus sustentabuntur, porro
36
sola praedictorum locorum et pecuniae suspensiva retentione excepta reliqua,
37
quae praestanda sunt, integerrime praestabuntur, et pax amicitiaque contracta
38
absque ulla contraventione accurate servabitur non obstante dictae cessionis

[p. 88] [scan. 234]


1
Hispanicae interstitio. Et quamprimum commutatio ratificationum facta fu-
2
erit , ab utraque parte ad sinceram et realem omnium, quae in instrumento
3
pacis continentur, executionem sine ulla mora vel exceptione devenietur.

4
In quorum omnium et singulorum fidem et inviolabilem observantiam hanc
5
specialis guarantiae et reciprocam praestandorum conventionem pacificationi
6
conformem et utrinque obligatoriam nomine Christianissimae regiae maiesta-
7
tis eiusdem legatus plenipotentiarius, comes de Servien, nomine vero omnium
8
electorum, principum et statuum Imperii iidem deputati eademque authoritate,
9
qua publico pacis instrumento subscripserunt, propriae manus subscriptione et
10
sigilli appositione corroboraverunt, et tria exemplaria pariter obligatoria desu-
11
per confecta sunt, quorum unum dominis Caesareanis, alterum domino Gal-
12
liarum legato et tertium Imperii nomine directorio Moguntino traditum.

13
Signatum Monasterii Westphalorum, die vigesima octava Januarii anno Do-
14
mini millesimo sexcentesimo quadragesimo nono [1649] etc.

15

32
15 (Siegel)] Von hier an bis zum Ende werden alle Varianten in den Textanmerkungen ange-
33
zeigt . Abkürzungen werden, wie auch sonst, dem Buchstabenbestand entsprechend aufgelöst.
(Siegel)
Servien

39
Zu Servien vgl. [ Nr. 1 Anm. 55 ] .
etc.

16
(Siegel)
Nomine domini electoris Moguntini Nicolaus Georgius Raigers-
17
perger

40
Zu denPersonalien der reichsständischen Gesandtenvgl. Anhang 1.
, cancellarius, manu propria

18
(Siegel)
Nomine domini electoris Bavariae Joannes Adolphus Krebs, con-
19
siliarius intimus

20
(Siegel)
Nomine domini electoris Saxoniac Johannes Leuber, consiliarius

21
(Siegel)
Nomine domini electoris Brandenburgici Ioannes comes in Sain
22
et Wittgenstein

34
22 etc.] Die Unterschrift Wolkensteins fehlt in allen drei Ausfertigungen, eine Lücke ist frei
35
gelassen.
etc.

23

36
23–24 consiliarius] In den Ausfertigungen für das kurmainzische Reichsdirektorium und für den
37
Kaiser
consiliarius manu propria
(Siegel)
Nomine domini episcopi Bambergensis Cornelius Gobelius, con-
24
siliarius

25
(Siegel)
Nomine domini episcopi Herbipolensis, ducis Franconiae, Seba-
26
stianus Wilhelmus Meel

27
(Siegel)
Nomine domini electoris Bavariae tanquam ducis Bavariae etc.
28
Joannes Ernestus, iurisconsultus, consiliarius aulicus

29
(Siegel)
Nomine domini ducis Saxoniae lineae Aldenburgensis Wolfgan-
30
gus Conradus a

38
30 Thumbshirn] In der Ausfertigung für das kurmainzische Reichsdirektorium Thumbshirnn
Thumbshirn, consiliarius Aldenburgensis et Co-
31
burgensis

[p. 89] [scan. 235]


1
(Siegel)
Nomine domini ducis Saxoniae etc. lineae Altenburgensis Augu-
2
stus Carpzov, doctor, consiliarius Altenburgensis

30
2 et] In der Ausfertigung für den Kaiser ac
et Cobur-
3
gensis

4
(Siegel)
Nomine domini marchionis Brandenburgici Culmbacensis Mat-
5
thaeus Wesenbecius, consiliarius electoralis Brandenburgicus in-
6
timus

7
(Siegel)
Nomine domini marchionis Brandenburgici Onolsbacensis Jo-
8
hannes Fromhold, consiliarius electoralis Brandenburgicus inti-
9
mus

10
(Siegel)
Nomine domini ducis Brunsvico-Lünaeburgici Wolfferbytani
11
Chrysostomus

31
11 Coler] In den Ausfertigungen für das kurmainzische Reichsdirektorium und für den Kaiser
32
Cöler
Coler, doctor,

33
11 consiliarius] In der Druckvorlage folgt durchstrichen der Beginn des Eintrags Keysers no-
34
mine domini ducis Megap.
consiliarius

12

35
12 Lunaeburgici] In der Ausfertigung für das kurmainzische Reichsdirektorium Lunaeburgensis
(Siegel)
Nomine domini ducis Brunsvico-Lunaeburgici Cellensis et Gru-
13
penhagensis

36
13 etc.] Fehlt in den Ausfertigungen für das kurmainzische Reichsdirektorium und für den
37
Kaiser.
etc. Henricus Langenbeck, consiliarius intimus

14
(Siegel)
Nomine domini ducis Brunsvico-Lunaeburgici Calenbergensis
15
Jacobus Lampadius, iurisconsultus, consiliarius intimus et pro-
16
cancellarius

17
(Siegel)
Nomine domini ducis

38
17 Megapolitani] In den Ausfertigungen für das kurmainzische Reichsdirektorium und für den
39
Kaiser Megapolitano
Megapolitani Suerinensis proprio et tuto-
18
rio nomine domini ducis Megapolitano-Gustroviensis Abraham
19
Keyser, doctor, consiliarius intimus

20
(Siegel)
Nomine domini electoris Brandenburgici tanquam ducis Pomera-
21
niae Stetini etc. Matthaeus Wesenbecius, consiliarius intimus

22
(Siegel)
Nomine domini electoris Brandenburgici tanquam ducis Pomera-
23
niae Wolgasti Johannes Fromhold, consiliarius intimus

24
(Siegel)
Nomine domini ducis Würtembergici etc. Johannes Conradus
25
Varnbüler, a consiliis regiminis secretioribus

26
(Siegel)
Nomine dominae landgraviae Hasso-Cassellanae Reinhard Schef-
27
fer manu propria

28
(Siegel)
Nomine domini Georgii landgravii Hasso-Darmstadensis Joan
29
Jacobus Wolff a

40
29 Todenwardt] In den Ausfertigungen für das kurmainzische Reichsdirektorium und für den
41
Kaiser Todenwartt
Todenwardt,

42
29 consiliarius] Fehlt in den Ausfertigungen für das kurmainzische Reichsdirektorium und für
43
den Kaiser,
consiliarius, manu propria

[p. 90] [scan. 236]


1
(Siegel)
Nomine domini marchionis Badensis et Hochbergensis Joannes
2
Georgius de Merckelbach, consiliarius

3
(Siegel)
Nomine domini marchionis Baden-Badensis Joannes Jacobus
4
Datt in Dieffenau, consiliarius

5
(Siegel)
Nomine domini ducis Saxo-Lawenburgici David Gloxin, doctor

6

29
6–7 Mompelgardensis] In der Ausfertigung für den Kaiser Momplgardensis
(Siegel)
Nomine domini ducis Würtembergici tanquam comitis Mompel-
7
gardensis Johannes

30
7 Conradus] In der Ausfertigung für den Kaiser Conrad
Conradus Varnbüler manu propria

8
(Siegel)
Nomine dominorum comitum et baronum scamni Wetteravici
9
Matthaeus Wesenbecius, qui supra

10
(Siegel)
Nomine dominorum comitum et baronum scamni Franconici
11
Johannes

31
11 Conradus] In der Ausfertigung für den Kaiser Conrad
Conradus Varnbüler manu propria

12
(Siegel)
Pro republica Argentinensi ut et civitatibus Spirensi, Weissenbur-
13
gensi ad Rhenum et Landaviensi nomine earum legati pro tem-
14
pore absentis, domini Marci Ottonis, utriusque iuris doctoris,
15
consiliarii et

32
15 advocati] In den Ausfertigungen für das kurmainzische Reichsdirektorium und für den Kaiser
33
syndici
advocati Argentinensis, Jodocus Christophorus
16
Kress a Kressenstain

17
(Siegel)
Nomine reipublicae Ratisbonensis Joannes Jacobus Wolff a To-
18
denwartt , consiliarius et syndicus

19
(Siegel)
Nomine reipublicae Lubecensis David Gloxin, doctor et syndicus

20
(Siegel)
Pro republica

34
20 Norimbergensi] In der Ausfertigung für das kurmainzische Reichsdirektorium Noriber-
35
gensi
Norimbergensi Jodocus Christophorus Kress a
21
Kressenstain, eiusdem senator, ut et respectu civitatum Imperia-
22
lium Rotenburgi ad Tuberam, Winsheimii et

36
22 Schwinfurti] In der Ausfertigung für den Kaiser Schwinfurti Jodocus Christophorus Kress
37
a Kressenstain [!]
Schwinfurti

23
(Siegel)
Pro republica

38
23 Francofurtensi] In der Ausfertigung für den Kaiser Fracofurtensi [!]
Francofurtensi ad Moenum nomine eiusdem lega-
24
torum , dominorum

39
24 Maximiliani] In der Ausfertigung für das kurmainzische Reichsdirektorium Johannis Maxi-
40
miliani
Maximiliani Zum Jungen et Zachariae Steng-
25
lini , iurisconsultorum, pro tempore absentium, respective scabini
26
et senatoris ut et syndici

41
26 etc.] Fehlt in der Ausfertigung für das kurmainzische Reichsdirektorium.
etc., cum mandato civitatum Fridbergen-
27
sis , Wetzflaviensis et Gelnhusanae Jodocus Christophorus Kress a
28

42
28 Kressenstain] In der Ausfertigung für das kurmainzische Reichsdirektorium Kressenstain,
43
qui supra
Kressenstain etc.

[p. 91] [scan. 237]


1
(Siegel)

19
1 Nomine – civitatum] In der Ausfertigung für das kurmainzische Reichsdirektorium Nomine
20
civitatum Imperialium
Nomine liberarum Imperii civitatum Esslingae, Reutlingae,
2
Nordlingae, Halae Suevorum,

21
2 Heilbronnae] In der Ausfertigung für das kurmainzische Reichsdirektorium Hailbronnae
Heilbronnae, Lindavii ad lacum
3
Acronium, Campoduni, Weisseburgi in Noricis, Wangae et Wim-
4
pinae Valentinus Heider, doctor

5
(Siegel)
Nomine liberarum Imperii civitatum

22
5 Haganoae] In der Ausfertigung für den Kaiser Hagenoae
Haganoae, Colmariae,
6

23
6 Seledstadii] In den Ausfertigungen für das kurmainzische Reichsdirektorium und für den
24
Kaiser Selestadii
Seledstadii, Oberehenhaimii, Keisersbergae et Monasterii in valle
7
Sancti

28
7 Georgii] In den Ausfertigungen für das kurmainzische Reichsdirektorium und für den Kaiser
29
Gregorii, Rosheimii
Georgii et Turingheimii loco earum legati pro tempore ab-
8
sentis ,

30
8 Balthasaris Schneiden] In der Ausfertigung für das kurmainzische Reichsdirektorium Johan-
31
nis Balthasari Scheideri [!]; in der Ausfertigung für den Kaiser Johannis Balthasaris Schnei-
32
deri
Balthasaris Schneiden, syndici Colmariensis,

33
8 Sanctae] In den Ausfertigungen für das kurmainzische Reichsdirektorium und für den Kaiser
34
et oppidi Sanctae
Sanctae Cru-
9
cis praefecti, Jodocus Christophorus Kress a Kressenstain

Dokumente