Acta Pacis Westphalicae III C 2,1 : Diarium Volmar, 1. Teil: 1643 - 1647 / Joachim Foerster und Roswitha Philippe
Freitag
Freytags, den 24. huius, referiren wir ad Caesarem obi-
gen einzug und das biß daher die Franzosen noch kein proposition edirt,
gleichwol die mediatores unß anzeigen lassen, daß solches heüttigen tags solte
geschehen. Hiebey ist auch die propositio Hispanica eingeschlossen [ 571].
Eodem haec nach Oßnabrukh [ 572].
Eodem ad duca Sauelli Romam, ubi et ipsius responsum ad priores nostras
[ 573].
Eodem von Oßnabrukh in relatione ad Caesarem, waßmaassen die Hanse-
stattischen gesandten angezeigt, daß die Franzosen und Schweden noch
schlechte lust ad pacem, derentwegen theils von inen wider nach hauß
ziehen, theils aldort der sachen weiter zuwartten wolten [ 574].
Eodem nachmittags haben wir die Churbayrischen gsandten besucht und
gebürende complimenti mit erbiettung aller guetter correspondentz ver-
richt, in versehung, sie eines gleichen sich gegen unß zu verhalten bevehlcht
sein werden. Wir haben inen kein ander praedicatum als ’churfürstliche her-
ren gesandte‘ gegeben, dann obwol am abendt zuvor der propst Landsperg
beim herrn grafen nachgefragt, ob man inen das praedicatum excellentiae
geben oder es dem alten Teutschen brauch gemäß halten wolten, so ist ime
doch geanttworttet, daß wir dessen kein bevelch, wüßten auch nit, warumb
wir von dem alten Teütschen brauch weichen solten, dann waß die frembde
anlangte, da hetten wir unß der sachen nichts anzenemmen. Also ists dabei
gebliben und haben hingegen auch gegen unß es bei dem praedicat ’Kayser-
liche gsandten‘ gebliben [!].
Eodem circa horam septimam noctis conuenerunt nos domini mediatores ac
paucis praefati, quanto labore cum Gallis de edenda propositione egissent
tandemque illos huc impulissent, ut saltem cum Caesareanis, quibus nihil
obiici posset, compositionem inchoarent, propositionem nunc demum ipsis
traditam nobis exhibuerunt ac praelegerunt, quid nobis videretur, rogantes.
Respondimus et generaliter et praepostere conceptam, nam cum de statibus
imperii tanquam suis confoederatis initium faciant, neminem ex his nominari
nec etiam caussam nullam tangi. Deinde quod primum esse deberet, ipsos
ultimo loco ponere, scilicet compositionem cum Imperatore et imperio, nec
rationi conueniens esse, ut ab eiusmodi particularibus incipiatur summa rei
post principia relegata. Sed tamen videri ansam dari, ut arctius ipsos premere
possimus. Ea caussa nos petere copiam propositionis. Annuerunt et Venetus
dixit sibi videri facilem nobis responsionem fore, si voluerimus urgere, ut in
specie explicent, qui sint illi confaederati et quid sibi fieri velint. Tum de rebus
Italiae rem claram esse. Sciri, quid iuris Imperatori quid aliis competat.
Nos, quoad res Italiae uno verbo expediri posse: Exeant Italia Galli statusque
illos in quieto relinquant. Imperatorem nihil sibi noui iuris arrogaturum. De
statibus imperii non tantum fore difficultatem, quantum Galli obtendant. Cir-
culum Sueviae decreuisse quidem suos mittere deputatos, sed ita, ut nihil de
amnistia deque rebus particularium admittant, pacem duntaxat inter Caesa-
rem et imperium ex una et Gallos Suecosque ex altera parte in uniuersum
urgeant.
Hic mediatores mirari dicentes Gallos literas ab isto circulo accepisse, qui-
bus legatos se missuros promittent, sed ibi nihil de tali conclusione dici. De
Treuirensi dein iterum mentionem fecerunt, bonum fore, ut Imperator eum vel
in manus pontificis vel in locum tertium deponat. Respondi transmissionem
in manus pontificis Romam ob dissensum electoralis collegii difficultatem
habituram, quod forte id contra suam dignitatem fieri arbitraturi sint. De ter-
tio loco nondum, quid sentiat Caesar, constare, nam etsi huius rei mentionem
in relationibus nostris fecerimus, tamen Caesarem in specie nihil respondisse.
gen einzug und das biß daher die Franzosen noch kein proposition edirt,
gleichwol die mediatores unß anzeigen lassen, daß solches heüttigen tags solte
geschehen. Hiebey ist auch die propositio Hispanica eingeschlossen [ 571].
Eodem haec nach Oßnabrukh [ 572].
Eodem ad duca Sauelli Romam, ubi et ipsius responsum ad priores nostras
[ 573].
Eodem von Oßnabrukh in relatione ad Caesarem, waßmaassen die Hanse-
stattischen gesandten angezeigt, daß die Franzosen und Schweden noch
schlechte lust ad pacem, derentwegen theils von inen wider nach hauß
ziehen, theils aldort der sachen weiter zuwartten wolten [ 574].
Eodem nachmittags haben wir die Churbayrischen gsandten besucht und
gebürende complimenti mit erbiettung aller guetter correspondentz ver-
richt, in versehung, sie eines gleichen sich gegen unß zu verhalten bevehlcht
sein werden. Wir haben inen kein ander praedicatum als ’churfürstliche her-
ren gesandte‘ gegeben, dann obwol am abendt zuvor der propst Landsperg
beim herrn grafen nachgefragt, ob man inen das praedicatum excellentiae
geben oder es dem alten Teutschen brauch gemäß halten wolten, so ist ime
doch geanttworttet, daß wir dessen kein bevelch, wüßten auch nit, warumb
wir von dem alten Teütschen brauch weichen solten, dann waß die frembde
anlangte, da hetten wir unß der sachen nichts anzenemmen. Also ists dabei
gebliben und haben hingegen auch gegen unß es bei dem praedicat ’Kayser-
liche gsandten‘ gebliben [!].
Eodem circa horam septimam noctis conuenerunt nos domini mediatores ac
paucis praefati, quanto labore cum Gallis de edenda propositione egissent
tandemque illos huc impulissent, ut saltem cum Caesareanis, quibus nihil
obiici posset, compositionem inchoarent, propositionem nunc demum ipsis
traditam nobis exhibuerunt ac praelegerunt, quid nobis videretur, rogantes.
Respondimus et generaliter et praepostere conceptam, nam cum de statibus
imperii tanquam suis confoederatis initium faciant, neminem ex his nominari
nec etiam caussam nullam tangi. Deinde quod primum esse deberet, ipsos
ultimo loco ponere, scilicet compositionem cum Imperatore et imperio, nec
rationi conueniens esse, ut ab eiusmodi particularibus incipiatur summa rei
post principia relegata. Sed tamen videri ansam dari, ut arctius ipsos premere
possimus. Ea caussa nos petere copiam propositionis. Annuerunt et Venetus
dixit sibi videri facilem nobis responsionem fore, si voluerimus urgere, ut in
specie explicent, qui sint illi confaederati et quid sibi fieri velint. Tum de rebus
Italiae rem claram esse. Sciri, quid iuris Imperatori quid aliis competat.
Nos, quoad res Italiae uno verbo expediri posse: Exeant Italia Galli statusque
illos in quieto relinquant. Imperatorem nihil sibi noui iuris arrogaturum. De
statibus imperii non tantum fore difficultatem, quantum Galli obtendant. Cir-
culum Sueviae decreuisse quidem suos mittere deputatos, sed ita, ut nihil de
amnistia deque rebus particularium admittant, pacem duntaxat inter Caesa-
rem et imperium ex una et Gallos Suecosque ex altera parte in uniuersum
urgeant.
Hic mediatores mirari dicentes Gallos literas ab isto circulo accepisse, qui-
bus legatos se missuros promittent, sed ibi nihil de tali conclusione dici. De
Treuirensi dein iterum mentionem fecerunt, bonum fore, ut Imperator eum vel
in manus pontificis vel in locum tertium deponat. Respondi transmissionem
in manus pontificis Romam ob dissensum electoralis collegii difficultatem
habituram, quod forte id contra suam dignitatem fieri arbitraturi sint. De ter-
tio loco nondum, quid sentiat Caesar, constare, nam etsi huius rei mentionem
in relationibus nostris fecerimus, tamen Caesarem in specie nihil respondisse.