Acta Pacis Westphalicae III C 2,1 : Diarium Volmar, 1. Teil: 1643 - 1647 / Joachim Foerster und Roswitha Philippe
Mittwoch Quod et factum, sed facta statim ad hunc modum
propositione
1
primo quidem dominus nuncius se hanc postulationem
diligenter Gallis indicaturos, at vero illos adhuc in ea excusatione hae-
rere, quod dicerent nihil se facere posse, nisi et Sueci consentirent, hos
tamen adhuc refragari pendente Botelli restitutione. Tum Venetus: Ego, in-
quit, nolo refutare sententiam Caesareanis conceptam, sed memor sum officii
nostri, quod in eo praesertim versatur, ut, quae ad nos ab una alteraue parte
deferuntur, erga aduersarios exequamur et referamus. Quia tamen animad-
uerto Gallos hinc facilime occasionem arrepturos vel actum hunc exhibenda-
rum nouarum prorsus suspendendi vel Caesareanos calumniandi, quasi ipsi
potius prolungationem negocii quaerant vel nondum in ea qua oportet
forma nouis mandatis instructi sint, consulerem Caesareanis, ne ulla ratione
actum hunc suspensum vellent, sed ut absque mora suam producerent pleni-
potentiam ea tamen conditione, ne Gallis traderetur, nisi prius de proposi-
tione ad pacis media directa satisfecissent.
Excepit haec ultima orationis nuncius inquiens: Et mihi idem videtur, nam
cum iam terminus producendi nouas plenipotentias effluxerit, nisi prius re
ipsa productae sint, non videri Caesareanos satis fundatam habere intentio-
nem, ut Gallos ad producendam suam propositionem adstringere possint,
cum iam priores plenipotentiae facto ipso exspirauerint et absque nouarum
productione de plenipotentiarum legitimatione non constet adeoque tracta-
18 propositione] Dem Diarium beim Seitenwechsel hinter 19 posse beigelegt ist ein – vermut-
lich von Volmar im Original bei der Konferenz benutztes – Blatt mit dem Text der Proposition:
Illustrissimi et Excellentissimi Signori. Tre settimane fà che haviamo detto à Vostra
Signoria Illustrissima et à Vostra Excellenza esserci capitata la nuova plenipotenza
conforme al concertato. Essendo dunque fra tanto spirato il tempo entro il quale si
doveva starne provisto, veniamo à dirle che staremmo pronti ad esihibirla ogni volta,
quando Vostra Signoria Illustrissima et Vostra Excellenza lo troveranno. Mà poichè
dell’esihibir le plenipotenze non è altro fine che per divenir effettamente alla conclu-
sione della pace, non vediamo molto potente cagione, per la quale debbiamo pro-
gredire à quell’atto della esihibitione, prima che li plenipotenziarii di Franzia mostrino
in effetto di voler entrar con esso [!] noi nei trattati principali della pace, il che però sin
adesso da parte loro non si è stato fatto, mentre col dar nemeno una proposizione
dirizzata à gli mezzi della pace non volsero mantenerci la promessa fede. Preghiamo
dunque Vostra Signoria Illustrissima et Vostra Excellenza di voler premere con
maggior instanza che sia possible à detti plenipotenziarii, acciochè senza più lungo
indugio passino avanti, faccino una proposizione delle condizioni degli mezzi, con
quali pensano di rappacificarsi coll’Imperatore e col sacro Romano imperio, havendo
massimamente per questo ricevuti nuovi ordini dà Parigi, perchè altrimamente saria
una cosa troppo ingannevole che noi palesiamo le nostre proposizioni, predachiamo le
nostre plenipotenze, facciamo tutto quanto bisogna per avanzar la pace, non potendo
mai essere certificati che gli Francesi anch’essi da parte loro verranno trattarla da
dovero.
Umseitig enthält das Blatt folgende, wohl zum gleichen Tag gehörigen und vielleicht in der gleichen
Konferenz zur Sprache gekommenen Nachrichten von der Hand Volmars: Ubermorgen gehet
der Romain nach Pariß, weil hiesige Franzosen newerdingen aviso empfangen, daß
der Papst dem Kayser hilff schickhen woll, umb dem koniglichen consilio und dem
parlament zu remonstriren, waß ungelegenheit der cron Frankreich hierauß ent-
stehen werde und daß man deßwegen alsbaldt ein aignen nach Rom schickhen, den
Papst darvon dehortiren, auch comminirn soll, wa er daß nit unterlasse, daß man sein
election disputirn, ine pro simoniaco declarirn und uff sein deposition tringen woll. In
diser materi hab auch der cardinal Bichi einen aignen currier nach Pariß spedirt und
sei derselb gleich rispedirt worden. 2. Zu Pariß sei resolvirt, auch der hiesigen guett-
achten, daß man denn Bayerfürsten mit guetten wortten lactiren und zue disarmatur
bringen, wa er aber sich nit ad omnescondictiones
accomodirn wolt, überziehen soll.
3. D’Avaux gehet nit nach Oßnabruckh: non là va, perchè lo malvo[le]ntieri fà.
tus omnes irriti sint futati.
Re paulisper interponderata respondimus nos aliquanto maturius deliberare,
sed statim a prandio sententiam nostram declarare velle. Nobis digressis
superuenire Hispani, cum quibus quasi eadem actio intercessit.
Itaque a prandio in domo comitis una conuenimus atque omnibus consi-
deratis visum debere nos dominis mediatoribus utrinque plenipotentias
nostras circumvoluto clausas et sigillatas offerre et rogare, ut penes se occlu-
sas retinere velint, donec et Galli suam pariter exhibuissent. Quo ita facto
liberum ipsis relinqui, ut plenipotentias aperire, cum deposita copia authen-
tica conferre possint. Deinde vero nolle nos, ut commutationem plenipo-
tentiarum instituant, priusquam Galli suam nobis de mediis componendae
pacis propositionem exhibuissent atque adeo re ipsa demonstrassent se ad
principales pacis tractatus nobiscum descendere velle. Hoc si fecerint, nos
minime refragaturos, quin commutatio plenipotentiarum statim instituatur,
caeteroqui istam commutationem frustraneam fore.
Eodem igitur die hora circiter quarta vespertina dominos mediatores in
domo Veneti accessi illisque nouum Caesareae maiestatis plenipotentiae
diploma ego ipsemet in manus tradidi cum dicta praefatione et cautione.
Quod et gratissimum sibi ostenderunt et mox se ad Gallos ire, quantumque
nostra de parte conuentioni satisfactum sit, recensere, tum vero quasi de suo
adiicere velle, quod iam res ipsa exigere videretur, ut nulla ulteriori mora ad
ipsa pacis componendae media principaliter deuenire debeamus. Facta dein
singularum plenipotentiarum collatione se denuo nostram sententiam exquisi-
turos et, si quidem hac mente porro fuerimus, Gallos de facienda proposi-
tione serio monituros. Me insecutus est secretarius Saavedrae , qui et ipse
plenipotentiam attulit sigillo clausam. Inde mediatores ad Gallos, qui suam
quoque statim protulerunt, at de propositione sibi prius cum Suecis agen-
dum excusarunt. Ad quos Auausius tertio die, veneris sciliet, profectus est.
Actum hunc dominus comes in absentia episcopi Osnabrugensis domino
canonico a Landtsperg Coloniensi statim significari iussit.
diligenter Gallis indicaturos, at vero illos adhuc in ea excusatione hae-
rere, quod dicerent nihil se facere posse, nisi et Sueci consentirent, hos
tamen adhuc refragari pendente Botelli restitutione. Tum Venetus: Ego, in-
quit, nolo refutare sententiam Caesareanis conceptam, sed memor sum officii
nostri, quod in eo praesertim versatur, ut, quae ad nos ab una alteraue parte
deferuntur, erga aduersarios exequamur et referamus. Quia tamen animad-
uerto Gallos hinc facilime occasionem arrepturos vel actum hunc exhibenda-
rum nouarum prorsus suspendendi vel Caesareanos calumniandi, quasi ipsi
potius prolungationem negocii quaerant vel nondum in ea qua oportet
forma nouis mandatis instructi sint, consulerem Caesareanis, ne ulla ratione
actum hunc suspensum vellent, sed ut absque mora suam producerent pleni-
potentiam ea tamen conditione, ne Gallis traderetur, nisi prius de proposi-
tione ad pacis media directa satisfecissent.
Excepit haec ultima orationis nuncius inquiens: Et mihi idem videtur, nam
cum iam terminus producendi nouas plenipotentias effluxerit, nisi prius re
ipsa productae sint, non videri Caesareanos satis fundatam habere intentio-
nem, ut Gallos ad producendam suam propositionem adstringere possint,
cum iam priores plenipotentiae facto ipso exspirauerint et absque nouarum
productione de plenipotentiarum legitimatione non constet adeoque tracta-
18 propositione] Dem Diarium beim Seitenwechsel hinter 19 posse beigelegt ist ein – vermut-
lich von Volmar im Original bei der Konferenz benutztes – Blatt mit dem Text der Proposition:
Illustrissimi et Excellentissimi Signori. Tre settimane fà che haviamo detto à Vostra
Signoria Illustrissima et à Vostra Excellenza esserci capitata la nuova plenipotenza
conforme al concertato. Essendo dunque fra tanto spirato il tempo entro il quale si
doveva starne provisto, veniamo à dirle che staremmo pronti ad esihibirla ogni volta,
quando Vostra Signoria Illustrissima et Vostra Excellenza lo troveranno. Mà poichè
dell’esihibir le plenipotenze non è altro fine che per divenir effettamente alla conclu-
sione della pace, non vediamo molto potente cagione, per la quale debbiamo pro-
gredire à quell’atto della esihibitione, prima che li plenipotenziarii di Franzia mostrino
in effetto di voler entrar con esso [!] noi nei trattati principali della pace, il che però sin
adesso da parte loro non si è stato fatto, mentre col dar nemeno una proposizione
dirizzata à gli mezzi della pace non volsero mantenerci la promessa fede. Preghiamo
dunque Vostra Signoria Illustrissima et Vostra Excellenza di voler premere con
maggior instanza che sia possible à detti plenipotenziarii, acciochè senza più lungo
indugio passino avanti, faccino una proposizione delle condizioni degli mezzi, con
quali pensano di rappacificarsi coll’Imperatore e col sacro Romano imperio, havendo
massimamente per questo ricevuti nuovi ordini dà Parigi, perchè altrimamente saria
una cosa troppo ingannevole che noi palesiamo le nostre proposizioni, predachiamo le
nostre plenipotenze, facciamo tutto quanto bisogna per avanzar la pace, non potendo
mai essere certificati che gli Francesi anch’essi da parte loro verranno trattarla da
dovero.
Umseitig enthält das Blatt folgende, wohl zum gleichen Tag gehörigen und vielleicht in der gleichen
Konferenz zur Sprache gekommenen Nachrichten von der Hand Volmars: Ubermorgen gehet
der Romain nach Pariß, weil hiesige Franzosen newerdingen aviso empfangen, daß
der Papst dem Kayser hilff schickhen woll, umb dem koniglichen consilio und dem
parlament zu remonstriren, waß ungelegenheit der cron Frankreich hierauß ent-
stehen werde und daß man deßwegen alsbaldt ein aignen nach Rom schickhen, den
Papst darvon dehortiren, auch comminirn soll, wa er daß nit unterlasse, daß man sein
election disputirn, ine pro simoniaco declarirn und uff sein deposition tringen woll. In
diser materi hab auch der cardinal Bichi einen aignen currier nach Pariß spedirt und
sei derselb gleich rispedirt worden. 2. Zu Pariß sei resolvirt, auch der hiesigen guett-
achten, daß man denn Bayerfürsten mit guetten wortten lactiren und zue disarmatur
bringen, wa er aber sich nit ad omnes
3. D’Avaux gehet nit nach Oßnabruckh: non là va, perchè lo malvo[le]ntieri fà.
Re paulisper interponderata respondimus nos aliquanto maturius deliberare,
sed statim a prandio sententiam nostram declarare velle. Nobis digressis
superuenire Hispani, cum quibus quasi eadem actio intercessit.
Itaque a prandio in domo comitis una conuenimus atque omnibus consi-
deratis visum debere nos dominis mediatoribus utrinque plenipotentias
nostras circumvoluto clausas et sigillatas offerre et rogare, ut penes se occlu-
sas retinere velint, donec et Galli suam pariter exhibuissent. Quo ita facto
liberum ipsis relinqui, ut plenipotentias aperire, cum deposita copia authen-
tica conferre possint. Deinde vero nolle nos, ut commutationem plenipo-
tentiarum instituant, priusquam Galli suam nobis de mediis componendae
pacis propositionem exhibuissent atque adeo re ipsa demonstrassent se ad
principales pacis tractatus nobiscum descendere velle. Hoc si fecerint, nos
minime refragaturos, quin commutatio plenipotentiarum statim instituatur,
caeteroqui istam commutationem frustraneam fore.
Eodem igitur die hora circiter quarta vespertina dominos mediatores in
domo Veneti accessi illisque nouum Caesareae maiestatis plenipotentiae
diploma ego ipsemet in manus tradidi cum dicta praefatione et cautione.
Quod et gratissimum sibi ostenderunt et mox se ad Gallos ire, quantumque
nostra de parte conuentioni satisfactum sit, recensere, tum vero quasi de suo
adiicere velle, quod iam res ipsa exigere videretur, ut nulla ulteriori mora ad
ipsa pacis componendae media principaliter deuenire debeamus. Facta dein
singularum plenipotentiarum collatione se denuo nostram sententiam exquisi-
turos et, si quidem hac mente porro fuerimus, Gallos de facienda proposi-
tione serio monituros. Me insecutus est secretarius Saavedrae , qui et ipse
plenipotentiam attulit sigillo clausam. Inde mediatores ad Gallos, qui suam
quoque statim protulerunt, at de propositione sibi prius cum Suecis agen-
dum excusarunt. Ad quos Auausius tertio die, veneris sciliet, profectus est.
Actum hunc dominus comes in absentia episcopi Osnabrugensis domino
canonico a Landtsperg Coloniensi statim significari iussit.