Acta Pacis Westphalicae III C 2,1 : Diarium Volmar, 1. Teil: 1643 - 1647 / Joachim Foerster und Roswitha Philippe
Freitag
Als auch die zu Oßnabrukh unß vom 22. diß ihr rela-
tion ad Caesarem communicirt, so allein deß innhalts, daß der Romain vor
seim abraisen bei dem grafen von Auersperg compliren lassen mit erbietten,
waß er im zu diensten wurde zu Münster außrichten könden, und das er
deme geanttworttet, solte dem conte d’Auaux, so entzwischen sonder zweifel
zu Münster ankommen sein wurde, sein grueß anmelden, haben wir inen hin-
gegen auch unser ietzige relation ad Caesarem communicirt, de 26. huius [ 178].
Vom 25. huius berichten unß die Kayserlichen gesandten zu Oßnabrukh, waß
der Dennemarkhische hinderlassne gesandt Dr. Langermann inen von der
Französischen residenten und deß Saluii weitterm anbringen referirt, auch
von denn abgeraißten Denischen gsandten dem von der Lipp und deß
grafen von Auersperg secretario auß Bremen zurukgeschriben worden und
waß Saluius, auch baron de Rortée, wegen erweitterung der neutralitet uff 7
meil weegs umb Münster und Oßnabrukh inen anfüegen lassen und sie
hinwider darauff geanttworttet hetten [ 179].
Quae cum consideratione digna viderentur, veneris [2]6. huius cum
Hispanis communicauimus eorumque summa fuit Langermannum nunciasse
Caesareanis 23. huius residentem Gallicum, illum de Santo Romano, nuper
ipsi etiam aperuisse, quod corona Galliae offerat se mediatorem contro-
uersiae inter Danum et Suecos eamque commissionem comiti d’Auaux de-
disse, ut hoc curaret significari regi Daniae, seque a dicto residente stipulata
manu adactum, ut referre de his ad regem suum deberet, atque id se exse-
cutum proximo ordinario. 2. Eundem Langermannum de hac Gallorum inten-
tione etiam a residente Daniae in Haga Comitis edoctum ac certiorem reddi-
tum. 3. Certo indicio eiusdem Langermanni constare haud ita pridem Sal-
uium literas ad cardinalem Mazzarini dedisse, quibus polliceatur nomine
reginae Sueciae Torstensonium cum exercitu 20 000 selectorum militum in
ditiones haereditarias Caesaris rediturum, quam primum exeunte vere pabu-
lum pro iumentis haberi posset, nec ea de re dubitandum ullatenus fore. 4.
Cancellarium Danicum ob negatum a Torstensonio saluum conductum ad-
huc Hamburgi, reliquos ipsius collegas pari impedimento Bremae subsistere
nec ad regem suum hactenus peruenire potuisse. 5. Eosdem vehementer
sollicitare, ut suppetia rebus Danicis quam primum ferantur, tempus esse et
necessitatem summam hoc requirere. 6. Auersperghii secretarium Brema
iussu legati Crabbii nunciare ruptos esse penitus coeptos inter archiepisco-
pum Bremensem et Choningsmarchium compositionis tractatus atque archi-
episcopum auxilia Caesaris maximo desiderio expectare. Doctorem Lippium
dixisse, si modo Hazfeldius cum copiis suis aduentaret, actum de Chonings-
marchio fore. 7. Saluium et Rorteium misisse ad Caesareanos conquestum de
itinerum infestatione atque huic rei opportunum remedium putare, si neu-
tralitas circa Monasterium et Osnabrugam ad septem miliaria extenderetur
inque isto spacio locis omnibus praesidia utrinque deducerentur atque tribu-
torum exactiones tollerentur. Caesareanos autem respondisse se hac de
re inconsultis iis, qui nomine Caesareae maiestatis Monasterii agerent,
statuere nihil posse. Saepe quidem antehac de pari Hassorum inso-
lentia aduersus suburbia Sancti Mauritii
Um 1080 gegründetes Kanonikerstift vor der Stadt Münster. Vgl. APW [ III D 1 S. 43f, 49f.]
conquestum, sed frustra. Ab-
ductos inde captiuos homines ecclesiasticos nec nisi graui lytro liber-
tati restitutos. Putare se nihil concludi hoc de negocio posse, nisi cum
omnium partium legati una conuenissent. 8. Ducem Mechelburgensem
iterum ad comitem Auersperg scribere, ne ob dissidium Suecorum cum
Danis pacis tractatus abrumpantur, se enim intelligere hanc controuersiam
pacis tractationi non obfuturam et iam dici nouos arbitros aut mediatores
utrinque delectos esse.
Ad haec responderunt gratiis pro communicatione actis: Facile se credere
Gallos hic non adfuturos nisi composito prius illo dissidio. Eoque magis
cogitandum, an non expediat illos deserti conuentus (vadimonii) accusare.
Deinde comitem Auausium procul dubio ea caussa Hamburgum abiturum.
Caesarem contra moliri debere, ne ista interpositio locum apud Danum inue-
niat. Rebus Caesareae maiestatis minime consultum fore nouos admittere
arbitros. Satius esse totum congressum dissipari, ita tamen, ne Caesar ullo
modo occasionem aut caussam dissoluendi dedisse videatur. Venetum non
admodum integra fide nobiscum agere, ipsum horum omnium conscium,
quotidianas fieri a residente Gallo ad ipsum coitiones nec tamen nobis ab eo
quae intercederent communicari. De extendenda neutralitate se idem cum
Osnabrugensibus sentire, nihil hac in re, priusquam omnes quorum interest
conuenissent, agendum fore. Ita cum singula penitius explicassemus, finito
colloquio discessimus.
tion ad Caesarem communicirt, so allein deß innhalts, daß der Romain vor
seim abraisen bei dem grafen von Auersperg compliren lassen mit erbietten,
waß er im zu diensten wurde zu Münster außrichten könden, und das er
deme geanttworttet, solte dem conte d’Auaux, so entzwischen sonder zweifel
zu Münster ankommen sein wurde, sein grueß anmelden, haben wir inen hin-
gegen auch unser ietzige relation ad Caesarem communicirt, de 26. huius [ 178].
Vom 25. huius berichten unß die Kayserlichen gesandten zu Oßnabrukh, waß
der Dennemarkhische hinderlassne gesandt Dr. Langermann inen von der
Französischen residenten und deß Saluii weitterm anbringen referirt, auch
von denn abgeraißten Denischen gsandten dem von der Lipp und deß
grafen von Auersperg secretario auß Bremen zurukgeschriben worden und
waß Saluius, auch baron de Rortée, wegen erweitterung der neutralitet uff 7
meil weegs umb Münster und Oßnabrukh inen anfüegen lassen und sie
hinwider darauff geanttworttet hetten [ 179].
Quae cum consideratione digna viderentur, veneris [2]6. huius cum
Hispanis communicauimus eorumque summa fuit Langermannum nunciasse
Caesareanis 23. huius residentem Gallicum, illum de Santo Romano, nuper
ipsi etiam aperuisse, quod corona Galliae offerat se mediatorem contro-
uersiae inter Danum et Suecos eamque commissionem comiti d’Auaux de-
disse, ut hoc curaret significari regi Daniae, seque a dicto residente stipulata
manu adactum, ut referre de his ad regem suum deberet, atque id se exse-
cutum proximo ordinario. 2. Eundem Langermannum de hac Gallorum inten-
tione etiam a residente Daniae in Haga Comitis edoctum ac certiorem reddi-
tum. 3. Certo indicio eiusdem Langermanni constare haud ita pridem Sal-
uium literas ad cardinalem Mazzarini dedisse, quibus polliceatur nomine
reginae Sueciae Torstensonium cum exercitu 20 000 selectorum militum in
ditiones haereditarias Caesaris rediturum, quam primum exeunte vere pabu-
lum pro iumentis haberi posset, nec ea de re dubitandum ullatenus fore. 4.
Cancellarium Danicum ob negatum a Torstensonio saluum conductum ad-
huc Hamburgi, reliquos ipsius collegas pari impedimento Bremae subsistere
nec ad regem suum hactenus peruenire potuisse. 5. Eosdem vehementer
sollicitare, ut suppetia rebus Danicis quam primum ferantur, tempus esse et
necessitatem summam hoc requirere. 6. Auersperghii secretarium Brema
iussu legati Crabbii nunciare ruptos esse penitus coeptos inter archiepisco-
pum Bremensem et Choningsmarchium compositionis tractatus atque archi-
episcopum auxilia Caesaris maximo desiderio expectare. Doctorem Lippium
dixisse, si modo Hazfeldius cum copiis suis aduentaret, actum de Chonings-
marchio fore. 7. Saluium et Rorteium misisse ad Caesareanos conquestum de
itinerum infestatione atque huic rei opportunum remedium putare, si neu-
tralitas circa Monasterium et Osnabrugam ad septem miliaria extenderetur
inque isto spacio locis omnibus praesidia utrinque deducerentur atque tribu-
torum exactiones tollerentur. Caesareanos autem respondisse se hac de
re inconsultis iis, qui nomine Caesareae maiestatis Monasterii agerent,
statuere nihil posse. Saepe quidem antehac de pari Hassorum inso-
lentia aduersus suburbia Sancti Mauritii
Um 1080 gegründetes Kanonikerstift vor der Stadt Münster. Vgl. APW [ III D 1 S. 43f, 49f.]
ductos inde captiuos homines ecclesiasticos nec nisi graui lytro liber-
tati restitutos. Putare se nihil concludi hoc de negocio posse, nisi cum
omnium partium legati una conuenissent. 8. Ducem Mechelburgensem
iterum ad comitem Auersperg scribere, ne ob dissidium Suecorum cum
Danis pacis tractatus abrumpantur, se enim intelligere hanc controuersiam
pacis tractationi non obfuturam et iam dici nouos arbitros aut mediatores
utrinque delectos esse.
Ad haec responderunt gratiis pro communicatione actis: Facile se credere
Gallos hic non adfuturos nisi composito prius illo dissidio. Eoque magis
cogitandum, an non expediat illos deserti conuentus (vadimonii) accusare.
Deinde comitem Auausium procul dubio ea caussa Hamburgum abiturum.
Caesarem contra moliri debere, ne ista interpositio locum apud Danum inue-
niat. Rebus Caesareae maiestatis minime consultum fore nouos admittere
arbitros. Satius esse totum congressum dissipari, ita tamen, ne Caesar ullo
modo occasionem aut caussam dissoluendi dedisse videatur. Venetum non
admodum integra fide nobiscum agere, ipsum horum omnium conscium,
quotidianas fieri a residente Gallo ad ipsum coitiones nec tamen nobis ab eo
quae intercederent communicari. De extendenda neutralitate se idem cum
Osnabrugensibus sentire, nihil hac in re, priusquam omnes quorum interest
conuenissent, agendum fore. Ita cum singula penitius explicassemus, finito
colloquio discessimus.