Acta Pacis Westphalicae III D 1 : Stadtmünsterische Akten und Vermischtes / Helmut Lahrkamp
149. Ordnung der „Großen Prozession“ mit vierzigstündigem Gebet zur des allgemeinen Friedens Münster 1646 Juli 22–25
149
Münster 1646 Juli 22–25
Druck: Ordo solennis supplicationis institucndae in festo B. Mariae Magdalenae, quod
incidit in 22. Julii 1646 (Anhang). Die Abkürzungen des Druckes sind nicht aufgelöst.
Teilnahme der Gesandten geistlichen Standes.
Designatio eorum, qui ad venerabilis capituli Monasteriensis debitam re-
quisitionem hisce diebus devotionis, tum ad maiorem honorem sanctisssimi
sacramenti, tum etiam suam populique devotionem excitandam, actus ali-
quos divini officii ministeriique exercendos in se susceperunt.
Die Dominica:
Exponet hora 5 mane sanctissimum sacramentum rev. et cels. princeps ac
dominus, d. Franciscus Guilielmus, Dei et Apostolicae sedis gratia eccle-
siarum Osnabrugensis, Mindensis et Verdensis episcopus etc., Ratisbonen-
sis coadiutor etc.
Concionem habebit hora 6 P. Bernardus Stael s. J., cathedralis ecclesiae con-
cionator ordinarius episcopalis.
In processione solenni portabunt ad stationes designatas sanctissimum sa-
cramentum :
1. Ex cathedrali ecclesia ad ecclesiam parochialem S. Mariae et S. Aegidii,
ordinis S. Benedicti, eminentissimi et reverendissimi principis ac domini,
d. Anselmi Casimiri, Dei et Apostolicae sedis gratia archiepiscopi Mogun-
tini , s. Romani imperii principis electoris et per Germaniam archican-
cellarii , ad hosce pacis universalis tractatus legatus ac plenipotentiarius
rev. et excell. d. Hugo Eberhardus Cratz comes de Scharffenstein et liber
baro in Riesenberg etc., metropolitanarum et cathedralium ecclesiarum
Moguntinensis, Trevirensis et Wormatiensis respective thesaurarius,
choriepiscopus et praepositus, imperialis collegii S. Bartholomaei apostoli
Francofurti praepositus, sacrae Caesareae maiestatis et suae eminentiae elec-
toralis consiliarius respective intimus necnon camerarius Moguntinae.
2. Inde ad ecclesiam S. Georgii, militaris ordinis Teutonicorum, eminen-
tissimi ac reverendissimi principis ac domini, d. Philippi Christophori, Dei
et Apostolicae sedis gratia archiepiscopi Trevirensis, s. Romani imperii
principis electoris et per Galliam regnumque Arelatense archicancellarii
etc., ad hosce pacis universalis tractatus legatus ac plenipotentiarius rev. et
excell. d. Hugo Fridericus baro de Eltz, metropolitanarum ecclesiarum
Moguntinensis et Trevirensis respective supremus choriepiscopus tituli
S. Petri et canonicus capitularis.
3. Exinde ad ecclesiam parochialem S. Mariae Transaquas reverendissimi
ac celsissimi principis ac domini, d. Paridis, Dei et Apostolicae sedis archi-
episcopi Salisburgensis, similiter legatus ac plenipotentiarius rev. ac nobilis
d. Balthasar Zangenberger, praepositus montis S. Virgilii episcopi et con-
fessoris in Carinthia necnon illustrissimae suae celsitudinis consiliarius
ecclesiasticus.
4. Inde ad ecclesiam parochialem S. Lamberti episcopi et martyris serenissi-
mi ac reverendissimi principis ac domini, d. Ferdinandi, Dei et Apostolicae
sedis gratia archiepiscopi Coloniensis etc., episcopi Hildesimensis ac Pader-
bornensis etc., rev. ac generosus d. Theodorus Adolphus de Reck, cathe-
dralium ecclesiarum Paderbornensis praepositus, Monasteriensis canonicus
capitularis ac archidiaconus, serenissimae suae celsitudinis consiliarius in-
timus .
5. Ex ultima statione reportabit ad ecclesiam cathedralem eiusdem suae
serenissimae celsitudinis s. Rom. imperii principis electoris Coloniensis et
per Italiam archicancellarii, Apostolicae sedis legati nati etc., legatus ac pleni-
potentiarius altememoratus princeps ac dominus, d. episcopus Osnabru-
gensis , Mindensis et Verdensis etc.
Sacrum solenne cantabit eadem sua illustrissima celsitudo.
Vesperas hora 2 solennes habebit supradictus dominus praepositus Pader-
bornensis .
Hora 3 concionabitur P. Nicolaus Münsterus, ordinis praedicatorum et
sanctissimi rosarii fraternitatis praefectus.
Circa 6 reponet venerabile idem dominus praepositus Paderbornensis.
Die Lunae:
Hora 5 exponet venerabile saepefatus dominus praepositus Paderbornensis.
Concionem hora 6 habebit P. Bonaventura Rudensis, ordinis S. Francisci
capucinorum.
In processione portabit venerabile altememoratus princeps ac dominus
episcopus Osnabrugensis. Tumbam S. Liborii episcopi aliqui patres ex
ordine S. Dominici et S. Francisci conventualium, observantium atque ca-
pucinorum succollabunt. Eandem comitabuntur sacris induti reverendi,
generosi ac praenobiles domini capitulares Paderbornensis ecclesiae hic
iam praesentes. Sacrum cantabit saepefatus dominus praepositus Pader-
bornensis .
Vesperas solennes hora 2 habebit rev. ac generosus d. baro de Sintzig,
cathedralium ecclesiarum Paderbornensis, Monasteriensis ac Mindensis
respective canonicus capitularis, cantor, cellerarius et archidiaconus necnon
praepositus SS. Petri et Pauli in Buschdorff.
Hora 3 concionabitur idem P. Bonaventura, ordinis S. Francisci capucinus.
Hora 6 reponet venerabile praefatus dominus cantor et cellerarius Pader-
bornensis .
Die Martis:
Exponet sanctissimum sacramentum rev. ac generosus d. Ferdinandus baro
de Bucholtz, cathedralium ecclesiarum Monasteriensis ac Leodiensis re-
spective vicedominus, archidiaconus et canonicus capitularis.
Hora 6 concio fiet per P. Constantinum Kleinsorg, ordinis conventualium
S. Francisci. Hora 8 sacrum cantabit idem dictus dominus vicedominus et
archidiaconus Monasteriensis. Hora 3 pro concione dicet P. Alardus Bes-
que , guardianus fratrum minorum strictioris observantiae. Hora 6 repositio
fiet per eundem dominum vicedominum et archidiaconum Monasterien-
sem .
Die Mercurii:
Hora 5 exponet venerabile per rev. ac praenobilem dominum Bernardum a
Mallinckrot, ecclesiarum Monasteriensis decanum necnon Mindensis ca-
nonicum . Hora 6 concionabitur P. Bernardus Stael, ordinarius ecclesiastes
episcopalis. Sacrum idem rev. dominus decanus solenne habebit. Hora 2
idem vesperas cantabit. Hora 3 de cathedra dicet P. Nicolaus Münsterus
ordinis praedicatorum. Hora 7 solennis processio et repositio sanctissimi
sacramenti ad finem precum 40 horarum fiet per altememoratam domini
episcopi ac principis Osnabrugensis etc. celsitudinem.
Ad has solennitates et devotionem debite requiruntur atque invitantur om-
nes alii reverendissimi, illustrissimi, excellentissimi, illustres, generosi,
praenobiles atque clarissimi domini, sanctae sedis Apostolicae, Caesareae
maiestatis, coronarum, principum ac statuum sancti Romani imperii et
aliorum ad hos pacis universalis tractatus legati, plenipotentiarii, deputati,
ut horis sibi commodis pro assequendo spiritu consilii et pace, quam mun-
dus dare non potest, inter principes christianos a Deo impetranda sub di-
vinis officiis vel alias preces ad suam divinam maiestatem cum fideli populo
et ex mente sanctissimi domini nostri Papae Innocentii X. coniungere ve-
lint
In diesen Zusammenhang gehört das bei J. Niesert , Münstersche Urkundensammlung VII
S. 92ff. gedruckte Schreiben des Kurfürsten an das Domkapitel zu Münster aus Bonn ( 1646 Juli
14 ), worin er begrüßt, daß das Kapitel bei den Prozessionen während des Kongresses, dahe so
vielerley catholischer landen frembde nationes beysahmen, um Uniformität in der Klei-
dung des Klerus bemüht sei. Dazu Ogier S. 160.