Acta Pacis Westphalicae III D 1 : Stadtmünsterische Akten und Vermischtes / Helmut Lahrkamp
64. Stadt Münster an die Friedensvermittler Münster [ca. 1644 April]
64
Münster [ca. 1644 April]
Konzept: A XIV 121a. Kanzleivermerk: Ad reverendissimum et illustrissimum principem
dominum nuncium, sanctae sedis Apostolicae cum potestate legati de latere ad tractatus
pacis ablegatum humilis et devota supplicatio civitatis Monasteriensis nomine suo et
vicinarum civitatum. – Darunter von der Hand des Stadtsekretärs H. Hollandt: Expediatur
pro domino nuncio, similiter expediatur pro domino legato Veneto. Für diesen sind die
Kurialien am Rande eingesetzt.
Bitte um Abschaffung oder Milderung der Licenten.
Illustrissime et reverendissime domine, sanctissimi domini nostri Papae
Innocentii ad tractatus pacis legate plenipotentiarie, domine clementissime!
Vestrae illustrissimae et reverendissimae celsitudini cum pro republica
nostra tum ob vicinarum civitatum, quarum cives cum nostratibus nego-
tiantur eoque in eadem nobiscum navi, constitutarum continuas interpella-
tiones submisse conqueri cogimur, quemadmodum aliquot ab hinc annis,
occasione pro dolor modo adhuc grassantis belli, uti non ita pridem sub initi-
um fere tractatuum eidem reverendissimae celsitudini vestrae quoque expo-
suimus , in hac dioecesi diversis in locis certum quoddam vectigal, quod licen-
tias novo et bello Hollandico primum invento vocabulo indigitant, omnibus
mercibus, quae importantur et exportantur iis locis, qua advehi aut evehi
solent, haud mediocri cum mercatorum tum aliorum incommodo ac damno
in subsidium communis patriae necessitatum impositum fuerit eoque ex-
emplo , uti mercatores conqueruntur, vicini excitati seu potius irritati in suis
territoriis veluti talionis iure usi atque non multo post ipsi non minus Hassi
quam Sueci eadem vectigalia calcarint. Ac licet status huius patriae initio
novitati huic aegre assensi, tandem plausibilibus quibusdam argumentis
persuasi uno duntaxat anno ea conditione, uti sine ullo personarum et rerum
respectu aequalitas servaretur, id quod observatum haud fuisse et sibi tan-
tummodo solis onus hoc obtrusum mercatores affirmant, licentias admi-
serint , nihilominus tamen illae in plures annos in hanc usque horam con-
tinentur et prope instar inveteratorum ac imperiali et procerum imperii
auctoritate, qua sine nulla in imperio telonia, gabellas aut vectigalia con-
stitui posse in vulgus notum ac pervagatum est, approbatorum vectigalium
stabiliendae ac in perpetuum firmandae apparent; cum tamen experientia et
eorum, quibus haec novitas detrimento est, testimonio constet licentias
hasce praeterquam, quod iis pretia mercium in duplum fere augeri necesse
sit, non modo mercimoniis universim exitiosas et viarum ac itinerum se-
curitati , quando praedones et praesidiorum utriusque partis emissarii ex-
pilatores , quod semper, nisi in flagranti crimine deprehensi ad insequendos
et observandos mercatorum currus, ne aut aliqui locum eum, in quo vecti-
gal pendi solet, immunes praetervehantur aut ad inspiciendum si qui forte
minus quam oportuerit, dependerint se missos fingere atque hoc praetextu,
ut compertum est, se liberare atque excusare possunt, eo fere tutius ac li-
berius grassentur, infestas esse, verum etiam, si res mature examinetur,
easdem tam huic quam vicinis regionibus minimum decuplo plus nocuisse
quam ex iis in aerarium illatum sit. Etenim, ut numerus certus pro incerto
statuatur, si octo vel decem plus millia in huius patriae aerarium illata facia-
mus , certe in salaria et compendia ministrorum licentiis praefectorum, ut
interim de aliis fraudibus, propriis eorundem mercimoniis ab licentiis haud
dubie liberis aliisque sordibus nihil dicatur, tantundem imputandum erit
atque si eadem quantitas Hassis, qui haud minus imo aliis in locis quoque
plus altero tanto recipiunt, tribuatur, iam summa viginti millium conficitur,
ut proinde, si eadem inductione per singulas ditiones, quae Rhenum inter et
Visurgim ut taceatur, quod serpens hoc malum ultra haec flumina se iam
diffuderit, huius uti asseritur patriae exemplo, licentias constituerunt, ratio-
cinando , eatur evidenter, patet captatione decem millium lucri huius et vici-
narum patriarum mercatores centum millium damno facile afflictos esse
neque hoc tantum damni per licentias communis patria sentit, sed cum haec
via semel aperta sit, quotidie, si qua necessitas et pecuniae difficultas oc-
currat , ad licentias tanquam promptuarium aliquod seu argenti fodinas con-
festim a militibus recurritur et vel veteres augentur vel novae eriguntur,
veluti in Rheno et Lupia proximis diebus factum recenti fama fertur, ut
prorsus timendum sit, nisi brevi malum radicibus evellatur, ne tandem in
immensum excrescat omnisque mercatura penitus concidat.
Quam ob rem cum haec, quae breviter sexcentis aliis adhuc silentio praeter-
missis mala perstrinximus, ex licentiis oriantur neque interim minus illae vix
iure aliquo introductae an sine ullo conscientiae scrupulo deinceps continuari
queant theologus aliquis non immerito dubitarit, tum, ut ut alibi et in vicinis
ditionibus tolerentur, certe ab hac patria et propinquioribus locis, unde et
qua merces Monasterium et Osnabrugam advehuntur, ob tractatus pacis,
quo omnia meliori pretio sint et d. domini legati, id quod enixe curare tam
Caesarea maiestas quam serenissimus elector Coloniensis, dominus noster
clementissimus, nobis serio gratiosissime demandarunt, commodius de-
centiusque hic commorari possint, nimiae illae licentiae necnon mercium
flagellationes lacessere oporteat insolentesque appareat, ipsos quodam-
modo legatos iure gentium immunes, quando iis omnia eo carius emenda
sunt, re ipsa vectigal dependere, reverendissimae et illustrissimae celsitudini
vestrae devote supplicamus, ut pro supremo, quo nomine suae sanctitatis
fungitur, mediatoris munere tum apud Caesareanos, tum serenissimi prin-
cipis nostri aliosque legatos et praecipue cancellarium et consiliarios huius
diocoesis aliisque locis opportunis auctoritatem sanctae sedis Apostolicae et
suam gratiosissime interponere dignetur, quo saepius memoratae licentiae,
si ullo modo fieri posset, universim et ubique, aut si hoc nullo modo impe-
trari queat, saltem in hac patria et vicinoribus prorsus abrogentur ac merci-
bus huc, qua- et undecunque vehendis ubivis locorum nullum novum onus
imponatur; qua in re sua reverendissima et illustrissima celsitudo non minus
communi patriae succurret quam paupertatem, quae ipsa quoque auctioni-
bus pretiorum misere premitur, sublevando pium et misericordiae plenum
opus praestabit.