Acta Pacis Westphalicae III A 4,1 : Die Beratungen der katholischen Stände, 1. Teil: 1645 - 1647 / Fritz Wolff unter Mitwirkung von Hildburg Schmidt-von Essen
74. Deputation der katholischen Stände bei d’Avaux Osnabrück 1647 Februar 13

15
74

16

Deputation der katholischen Stände bei d’Avaux


34
Vgl. hierzu auch Nég. secr. IV S. 22, 24, 27f. Ein Datum ist dort allerdings nicht genannt;
35
es wird allgemein von den Deputationen der katholischen Stände berichtet.

17
Osnabrück 1647 Februar 13

18
Bamberg A I fol. 827–829’ = Druckvorlage; damit identisch Bamberg B fol. 420’–422’,
19
Fulda II fol. 80–81. Vgl. ferner Kurmainz A Fasz. 19, Fasz. 20, Fasz. 22; Österreich
20
A III WFr XXXVII fol. 62–62’, Österreich B II p. 205, B a I und B b II.

21
Bitte um Unterstützung der katholischen Sache.

22
In d’Avaux’ Quartier. Vertreten: Bamberg, Kurbayern (Krebs), Kurmainz (Krebs), Würzburg,
23
d’Avaux, de la Court.

24
Die Deputierten der katholischen Stände tragen den französischen Gesandten die in
25
der Sitzung am 11. Februar 1647 gefaßten Beschlüsse

36
Vgl. oben Nr. 73.
vor und bitten um franzö
26
sische Unterstützung bei den Verhandlungen mit den Protestanten.

27
Respondebat dominus comes d’Avaux: Tacentibus ipsis catholicis catholi-
28
corum interesse curae et cordi sibi hactenus fuisse, futurum autem magis,
29
quandoquidem hic subsistentibus catholicis placuerit per praesentem cele-
30
brem deputationem eum requirere. Christianissimam Maiestatem Galliae
31
nunquam partibus catholicorum in Germania defuisse, sed in omnibus con-
32
foederationibus eandem sartam tectam voluisse, in praesenti tractatu, dum

[p. 501] [scan. 569]


1
finis belli et quies imperii quaeritur, multo minus defuturam. Id stipulato
2
se promittere non coronam Galliae nocumento, sed potius auxilio futuram.
3
Verum quandoquidem regis authoritas multum quidem, ast non omnia
4
valeat, necessum est, ut et alii non minus eam teneant sollicitudinem ac
5
sedulo caveant, ne nimia concedendi facilitate, qua protestantes ad trans-
6
igendum non faciliores, sed difficiliores redduntur, causam catholicam dete-
7
riorem faciant ac in eos negotium deducant terminos, ut deinde corona
8
Galliae ab aliis iam concessa revocare nequeat. Necessum esse, ut Caesarei
9
et catholici serio resolvant, quibus ultimatis mediis cum protestantibus
10
transigere velint, caeptam hanc resolutionem et sibi et dominis Suecis ac
11
dominis protestantibus aperiant ac semel pro semper edicant, hisce et non
12
aliis conditionibus salva catholicorum conscientia transigi posse ac Deo
13
potius omnia commissuros quam ulteriora remissuros.

14
Ad haec nimiam pacis concludendae aviditatem, quam subinde dominus
15
comes a Trautmansdorf enunciat, plus obesse quam prodesse; desiderio
16
pacis se ardere et in domino comite laudare, ast intempestiva et nimis
17
frequens depraedicatio animos Suecorum et protestantium in contrarium
18
vertit, palam enim ferme profitentur Caesareos ad redimendam pacem non
19
modo binos Osnabrugensem et Mindensen episcopatus cessuros, sed insuper,
20
si petatur, Monasteriensem diocoesim supradicturos. Hingegen sind die fran
21
zösischen
Gesandten der Meinung, daß Osnabrück und Minden ihrem rechtmäßigen
22
katholischen Herrn verbleiben müssen.

23
Quid quod corona Galliae in foederibus initis cum Suecis convenerit, ut in
24
occupatis locis in religione nihil immutetur, suggessisse sibi hisce diebus
25
dominum Volmarum novum argumentum

40
Über die Gravamina hatte d’Avaux mit Volmar am 11. Februar 1647 gesprochen (vgl. Diarium
41
Volmar S. 410f., wo das neue Argument allerdings nicht erwähnt wird). Von einer Konferenz
42
zwischen d’Avaux und den ksl. Gesandten am 9. Februar 1647 wird auch in den Nég. secr. IV
43
S. 20 berichtet.
, nempe Suecos et protestantes
26
non pro corpore toto Augustanae confessionis restitutionem unum vel
27
plures episcopatus vel bona ecclesiastica petiisse, id enim ipsorum acephaliae
28
repugnat, sed tantum urget, ut pristinis possessoribus diocoesis vel bona
29
ecclesiastica restituantur, ast quia in episcopatu Mindensi nullus superest
30
Lutheranus, qui illum antehac possedit, ideo nulla illis actio (quae cum
31
possessore, si aliqua fuisset, defuncta esset) competit.

32
Nos. Praeviis gratiarum actionibus ob tam benevolam et favorabilem imper-
33
titam resolutionem ursimus, quodsi catholici caepta semel resolutione certis
34
inhaerendi mediis compositionis ea dominis Suecis et protestantibus indica-
35
rent et ipsi illis

39
35 non] Fehlt in der Vorlage ( auch in Fulda II und Konstanz ), nach Bamberg B ergänzt.
non acquiescerent, sed bellum continuarent, an corona
36
Galliae reali auxilio catholicis assistere vellet, etenim Caesareanorum copias
37
solas impares forte futuras coniunctis Suecorum cum protestantium armis,
38
ex eo bellum religionis apertum futurum.

[p. 502] [scan. 570]


1
Ille. Cum Suecis tanquam confoederatis ex dictamine et praescripto con-
2
foederationum se tractare et illis posse dicere, non ideo arma et auxilia
3
Gallica Suecis et protestantibus collata esse, ut catholicis episcopatus et bona
4
ecclesiastica eripiantur, sed tantum ut protestantes et in ea restituantur bona,
5
quae ante bellum possidere, cum vero id iam per tractatum obtinuerint,
6
arma Gallica longius procedere non posse, si etiam negotium religionis ita
7
stringatur, ut quaestio sit, an propter retentionem 2 episcopatuum vel auto-
8
nomiae bellum diutius continuandum. Plenipotentiarios Gallicos in aulam
9
Parisiensem rescripturos et speciale mandatum expectaturos

29
Vgl. das Memorial d’Avaux’ vom 22. Februar 1647 ( Nég. secr. IV S. 23ff. ) und sein
30
Schreiben an Mazarin vom 4. März 1647 ( ebd. S. 36ff. ).
, sufficere pro
10
nunc catholicos coronae assistentiae taliter assecuratos, quod ipsis nec facto
11
nec consensu plenipotentiorum praeiudicandum sit, modo a Caesareis et
12
ipsismet catholicis non fiat. Plus confidentiae protestantes in Caesareos et
13
Bavaricos habere quam in Gallos, quin et nuper nonnullos protestantes
14
sibi in colloquio dixisse mirari, cur durior in eiusmodi negotio religionis
15
esset quam ipsorum pars contraria

31
Deputationen der evangelischen Stände zu d’Avaux sind erwähnt in Nég. secr. IV S. 22, 24.
32
Über seine entschiedene Ablehnung der protestantischen Forderungen vgl. Meiern IV S. 43;
33
sein Eintreten für die Katholiken: A. Adami S. 320f.; G. H. Bougeant III S. 290ff.;
34
F. Dickmann S. 365.
.

16
In discursu a Bambergensi et Herbipolensi deputatis conservatio rerum
17
iudicatarum ex variis adductis rationibus occasione Wirtembergicorum
18
monasteriorum (quae dominus comes extra ea, quae in dominiis domui
19
Austriacae cedendis sita sunt, periclitari aiebat) recommendatae sunt.

Documents